Verboden te voeren

M, Q en Moneypenny (en Tanner). De acteurs die deze rollen de laatste Bond-films gestalte gaven, geven allen aan dat zij Bond 26 wel zien zitten. Zij krijgen in de media constant de vraag hoe het er voor staat met de volgende Bond-film. Allen halen hun schouders op.

Hun wordt nooit iets medegedeeld. Iedere nieuwe film was tot nu toe een verrassing voor ze. Hoewel deze acteurs, als ze de Bond-serie een beetje kennen, wéten dat M, Q en Moneypenny (niet Tanner), in principe een basisplaats in het Bond-team betekent. Maar anno 2022, zestig jaar na James Bonds filmdebuut, hangt de vlag er duidelijk anders bij.

Hoeveel Bonds er ook zijn geweest (zes, makkelijke quizvraag): de vast waarden M, Q en Moneypenny zijn op een enkel gevalletje na iedere film zeker van een paar regels tekst. Zij hadden lak aan iedere nieuwe 007 en deden alsof hun neuzen bloedden als zich weer een andere gestalte als titelheld aandiende.

Zo werkte de eerste M (Bernard Lee) drie James Bonds af. Datzelfde geldt voor Moneypenny (Lois Maxwell). Begin jaren tachtig werd Lee wegens overlijden vervangen door Robert Brown, die over twee Bonds de baas ging spelen. Voor de films met Timothy Dalton kreeg hij een verse Moneypenny tot zijn beschikking. En Q-acteur Desmond Llewelyn had nu nog steeds Q gespeeld als hij in 1999, tijdens de Brosnan-periode, niet was omgekomen tijdens een verkeersongeluk. In die laatste jaren werkte hij trouwens voor M nummer drie (waarmee hij opmerkelijk genoeg geen enkele scène deelde): Judi Dench, die de brug vormt naar de laatste films met Daniel Craig.

Lois Maxwell, Bernard Lee en Sean Connery in From Russia with Love (1963)

Desmond Llewelyn en Roger Moore in Moonraker (1979)

Desmond Llewelyn en Pierce Brosnan in GoldenEye (1995)

Daniel Craig en Judi Dench in Skyfall (2012)

Al deze acteurs wisselen hun rollen op andere momenten af, waardoor er een overlap van spelers ontstaat die de continuïteit (hoewel soms behoorlijk scheef) in ere houdt. Tot nu toe is dat 25 films lang het geval geweest. Tot nu toe…

Aan het eind van No Time to Die proosten M, Q en Moneypenny (en Tanner, én Nomi) op hun gevallen soldaat. Het vaste ensemble had menig jaartje met 007 doorgebracht, hoewel niet altijd op film vastgelegd zoals bij zijn voorganger gebeurde. Toch was daar opeens het definitieve einde. Een saluut.

James Bond will return. Dat is niet zo moeilijk en vaker gedaan. Zet er een nieuwe man neer en laat hem hetzelfde trucje uitvoeren. Alleen, om dit te doen onder leiding van dezelfde M, in samenwerking met dezelfde Q en Moneypenny (en Tanner), voelt ineens vreemd. Zij hebben namelijk zeer expliciet het einde van James Bond gevierd. Dat is die vorige M’s nooit overkomen. Hoe is het mogelijk om deze gezichten met een stalen smoel straks de nieuwe 007 te verwelkomen alsof er niets is gebeurd?

Persoonlijk zie ik ze graag terug. Met name Ralph Fiennes is een feest om naar te kijken; misschien wel mijn favoriete M. Q en Moneypenny (en Tanner) mogen er ook zijn. Ik hou ze er het liefst nog een reeks aan films bij. Maar hoe?

Ralph Fiennes en Daniel Craig in Skyfall (2012)

Het zou mij niets verbazen als Barbara Broccoli weer een passende oplossing uit haar hoge hoed weet te toveren. Wie had bijvoorbeeld ooit gedacht dat 007 een zwarte vrouw zou zijn? Op dit moment zie ik de spreekwoordelijke mouw alleen nog niet. Met het vertrek van Daniel Craig is in principe het doodvonnis van al zijn vaste medespelers getekend. En bedankt!

Het zou voor het eerst zijn dat in Bond 26 met een compleet schone lij wordt begonnen. Waar op zich geen probleem mee is — we zouden voor het eerst weer op het niveau Dr. No belanden. Waarbij we géén van de gezichten in hun respectievelijke rollen bij voorbaat kennen en iedereen zich voor het eerst voorstelt. Dat is toen ook gelukt.

Het voordeel met de vorige constructie is dat we veel van die bijrollen al kenden en ons konden focussen op andere zaken, zoals de nieuwe meiden en de schurken, en wellicht een plot. Een nieuw gezicht is hoe dan ook altijd wennen. Aan de andere kant: na één film weten we niet beter en na het herkijken van Bond 26 zijn we ook al op de hoogte.

Het blijft alleen jammer voor Ralph Fiennes. Ik had hem graag nog even de bijtende mentor willen zien uithangen. Q was net uit de kast gekomen; was dat al genoeg, of had hij dit verder moeten uitspelen?

Daniel Craig, Naomie Harris en Ben Whishaw in No Time to Die (2021)

Wie deze zomer een beslipperde Ralph Fiennes op een camping aan de Franse Rivièra aantreft; Ben Whishaw in een backpackhut in Wales; Naomie Harris langs ziet scheren in Shanghai of Rory Kinnear met een te vol bord in een all-in hotel te Alanya — observeer ze voor de verandering gewoon eens een keer. Fantaseer de stem van Sir David Attenborough eronder en je zult versteld staan van wat je allemaal nog niet wist van de levenswijze van deze soort. Houd sowieso altijd een armlengte afstand en pas op: verboden te voeren. En vraag ze vooral niet hoe het er voorstaat met Bond 26.

Ze weten het niet en krijgen het ook niet te weten omdat ze hier geen deel van uitmaken. Niet van de voorbereiding en te zijner tijd ook niet van het opnameproces. Bij Bond 26 moet alles opnieuw worden uitgevonden. Spannend en sneu tegelijk. Spannend omdat de boel flink mag worden omgegooid, sneu omdat we met No Time to Die niet alleen James Bond hebben verloren, maar ook zijn prima entourage.

Deze column verschijnt ook bij James Bond Nederland.