Cameraman Robin Browne (82) overleden

Cameraman Robin Browne is overleden, meldt The Guardian. Browne werkte aan drie James Bond-films uit het Roger Moore-tijdperk: The Spy Who Loved Me (1977), Moonraker (1979) en For Your Eyes Only (1981). Hij was cameraman van speciale en optische effecten en maakte luchtopnamen voor de second unit.

Naast de James Bond-films werkte de Engelsman mee aan tal van grote filmproducties: Battle of Britain (1969) van Bond-regisseur Guy Hamilton, Catch 22 (1970), Rollerball (1975), A Bridge Too Far (1977) met Sean Connery, opnieuw van Guy Hamilton Evil Under the Sun (1982), Gandhi (1982), de laatste film van David Lean A Passage to India (1984), The Jewel of the Nile (1985), King Kong Lives (1986) en Gorillas in the Mist (1988) van Bond-regisseur Michael Apted.

Browne werkte veelvuldig met luchtfotograaf Johnny Jordan, die zijn voet verloor tijdens het filmen voor You Only Live Twice (1967). Catch 22, waaraan ook Browne werkte, werd Jordans laatste film; de cameraman verloor zijn evenwicht en viel uit een helikopter.

Begin jaren negentig verhuisde de cameraman naar de Verenigde Staten. Daar overleed hij op 28 maart op 82-jarige leeftijd aan de gevolgen van kanker. Hij laat een vrouw, twee kinderen en vier kleinkinderen na. Op 14 juli vindt een dienst plaats ter ere van Robin Browne. De dienst kan online worden gevolgd via de website van Christ Church Cranbrook.

Robin Browne is een van de sprekers in de vele documentaires over de James Bond-films, te vinden op de dvd en blu-ray’s van On Her Majesty’s Secret Service tot Octopussy.

Honderd jaar Philip Stone

Bijrolacteur Philip Stone had vandaag honderd jaar geworden. Stone speelde een kleine rol met een enkele regel tekst in Thunderball (1965). De meest opvallende rollen speelde Philip Stone in de films van Stanley Kubrick.

Zo speelde hij de ijzige Delbert Grady in horrorklassieker The Shining (1980). Philip Stone is de enige acteur die in drie opvolgende Kubrick-films is te zien en samen met de in 2022 overleden Joe Turkel zijn zij de enige acteurs die überhaupt in drie films van Kubrick optraden.

Als SPECTRE-agent in Thunderball heeft hij een som van 250 duizend pond aan consultatiekosten binnengehaald met de grote treinroof. Deze roof vond daadwerkelijk plaats in 1963 en leverde de overvallers 2,6 miljoen pond op. Het waargebeurde feit werd door de filmmakers handig in de schoenen van de fictieve misdaadorganisatie geschoven. Zoals ook eerder gebeurde met het schilderij Portrait of the Duke of Wellington van Goya dat in 1961 werd ontvreemd uit de National Gallery in Londen en een jaar later opdook in het hoofdkwartier van Dr. No in de gelijknamige film.

Stones laatste filmoptreden was in 1993 in The Baby of Mâcon van de Brits-Nederlandse filmmaker Peter Greenaway. Daarna was hij enkel nog in enkele tv-series te zien.

Philip Stone overleed in 2003 op 79-jarige leeftijd. Hij was sinds 1984 weduwnaar en was vader van twee kinderen.

The Talented Robert Elswit

In principe hoef je niet meer te weten dan dit: ga dat zien. De achtdelige Netflix-serie Ripley. Een lust voor het oog. Beklemmend, doorspekt met subtiele humor. Met de prettige verschijning Andrew Scott als zichtbaar genietend middelpunt. En dan de beelden van Robert Elswit, director of photography van Tomorrow Never Dies (1997). Schilderijtjes tovert hij.

Visueel gezien valt Ripley het meest op. Elswits beelden zijn geschoten in het meest heldere zwart-wit. Het is heel even wennen in het begin. Eigenlijk hoopte ik dat, net als bij Casino Royale, na de introductie de kleurenknop werd gevonden. Maar eenmaal in Italië beland, met zijn onverwoestbare schoonheid van nauwe steegjes, steile trappen en statige standbeelden, is de zwart-witkeuze overweldigend.

De grote lijnen van het verhaal zullen inmiddels bekend zijn. The Talented Mr. Ripley van Patricia Highsmith, waar deze serie op is gebaseerd, werd twee keer eerder verfilmd. Alain Delon was de eerste getalenteerde meneer Ripley in Plein soleil (Purple Noon) uit 1960. Meest bekend zal de versie van Anthony Minghella zijn uit 1999 met Matt Damon in de titelrol (ook te vinden op Netflix).

In de acht delen van gemiddeld 55 minuten die Ripley de tijd neemt, komen de details anders tot hun recht. Naar mijn smaak is de serie soms iets té gedetailleerd, waardoor mij het gevoel bekroop dat er vooral meters moesten worden gefilmd. Ook geen straf, want dat betekent méér Andrew Scott en méér Robert Elswit.

Hoe verder ik in de serie kwam, hoe meer ik in Andrew Scott een nieuwe James Bond-figuur herkende. Hij heeft dat elegante, dat duistere, en dikwijls die onuitstaanbare glimlach waarmee hij overal mee weg lijkt te komen. En natuurlijk is Scott, die inmiddels tegen de vijftig loopt, aan de oudere kant, en zat hij met diezelfde sardonische tronie al in Spectre (2015). Hij oogt er jeugdig genoeg voor en ik geloof oprecht dat hij een nieuwe draai aan het karakter van 007 kan geven.

Johnny Flynn als Dickie Greenleaf tipte ik al eerder na zijn optreden als Ian Fleming in Operation Mincemeat (2021). Flynn geeft gestalte aan een minder irritante rijkeluiszoon dan Jude Law dat eerder deed. Law speelde een heel naar personage, Flynn mag dat subtieler doen. Datzelfde geldt voor de dochter van Sting, Eliot Sumner (die ook heel even in No Time to Die zit), als Freddie Miles. Totáál anders dan voorganger Philip Seymour Hoffman, want wat was ook dat een naarling in de film uit 1999.

Ook hier ligt de sympathie toch steeds bij zwendelaar Tom Ripley, van wie je hoopt dat hij uit handen van de autoriteiten weet te blijven. Al is het maar voor een tweede seizoen. Meerdere Ripley-verhalen van Highsmith liggen voorhanden en drogen die op, dan kan schrijver en regisseur Steven Zaillian met het personage nog alle kanten op. Het is net als met James Bond.

Ripley: ga dat zien. En lees daarna ook vooral dit interview van Vanity Fair met Steven Zaillian en Robert Elswit.

Posterillustrator Dan Goozee (81) overleden

Illustrator Dan Goozee is overleden, meldt fansite MI6. Goozee was verantwoordelijk voor de ontwerpen van drie James Bond-posters: Moonraker (1979), Octopussy (1983) en A View to a Kill (1985).

Nadat Robert McGinnis met Live and Let Die en The Man with the Golden Gun het Roger Moore-postertijdperk inluidde, en Bob Peak een poging waagde met The Spy Who Loved Me, werd Dan Goozee aangetrokken voor Moonraker.

Goozee werd gevraagd door campagnemaker Tony Seiniger. Seiniger op zijn beurt was weer ingehuurd door filmdistributeur United Artists. Toen Seiniger, volgens een interview uit 2012 (in 2018 geherpubliceerd op Illustrated 007), een ontmoeting had met Bond-producent Cubby Broccoli, liet Broccoli weten ontevreden te zijn met de gelijkenis van Roger Moore op de poster van The Spy Who Loved Me. Met welk ontwerp Seiniger ook zou komen, Roger Moore moest op Roger Moore lijken. Aan illustrator Dan Goozee de taak dat voor elkaar te krijgen.

In datzelfde interview geeft Seiniger aan dat hij Dan Goozee vroeg voor zijn oog voor detail en zijn verantwoordelijkheidsgevoel, met name wat betreft het halen van deadlines. En nog belangrijker: Roger Moore lijkt in de posters van Moonraker weer op Roger Moore.

Na een eenmalig uitstapje met posterontwerper Bill Gold voor For Your Eyes Only, werd Dan Goozee opnieuw door Seiniger gevraagd voor Octopussy, waar Goozee de bekende pose van Roger Moore met een acht-armige Maud Adams illustreerde. Als teaserposter vervaardigde de artiest een plaat met dertien James Bonds, aangezien Octopussy de dertiende film uit de serie is.

Voor een laatste maal werd Dan Goozee ingehuurd door het Bond-team voor A View to a Kill. Ook hier ontwierp hij verschillende versies. De poster met de Eiffeltoren was voor ondergetekende een van de eerste kennismakingen met het fenomeen nul-nul-zeven en is tot vandaag de dag een poster waar ik goede herinneringen aan heb (hij hangt al jaren bij mij thuis in het trapgat).

Naast zijn werk voor James Bond, is Goozee ook bekend voor filmposters van The Poseidon Adventure (1972), The Towering Inferno (1974), Close Encounters of the Third Kind (1977) en Crocodile Dundee (1986). Exclusief werk van Goozee is ook te bewonderen in Disneyparken over de hele wereld.

Dan Goozee is 81 jaar geworden.

De eeuwige boycot

Of hij nu blond is, een boksersneus heeft en niet in een schakelauto kan rijden (en uiteindelijk vijftien jaar in het zadel blijft) of Aaron Taylor-Johnson heet; die jongen heeft nog niet toegezegd of het gelazer begint al. Straks is het alleen nog de Smurf van Martin Koolhoven die daadwerkelijk in aanmerking komt, alle andere varianten van James Bond krijgen steevast een boycot aan hun broek.

Aaron Taylor-Johnson, de nieuwe James Bond of niet, heeft Joodse roots. Who cares? Alleen Daily Mail does. Het is een smerig staaltje ophitserij voor eigen gewin. Want op twee Twitteraars na interesseert niemand de stamboom van de Engelse acteur.

Volgens Daily Mail is er een ‘beweging’ op gang gekomen de nieuwe James Bond te boycotten omdat hij Joods is. Het kostte entertainmentwebsite Pajiba niet eens zo heel veel moeite te ontrafelen waarom dit zaakje stinkt: de grote roerganger is niet die verdwaalde Twitteraar met vijf volgers, maar Daily Mail zelf. Natuurlijk!

Een minuscuul poppenscheetje, niemand die het merkt, en dan heel hard gaan krijsen dat het zo stinkt. Poeren in een open wond, net even harder op de plaats waar het extra pijn doet. De Gaza-oorlog erbij halen om een kulonderwerp als James Bond een kwade reuk mee te geven; hoe haal je het in je zieke hoofd? De poppen moedwillig aan het dansen krijgen. Volksverlakkerij van het onzuiverste soort. Schofferen, kleineren, vernederen, ophitsen, uitspelen, misleiden, verraden en klikken maar! Klik dan! Hier!

De geest is uit de fles. James Bond heeft een boycot aan zijn broek en Daily Mail lacht in zijn vuistje; het is gelukt de wereld verder aan het wankelen te krijgen, groepen uit elkaar te drijven. Verdeel en heers. High five!

Laat er dan in ieder geval één positieve kant aan deze beerput zitten: James Bond houdt de gemoederen nog altijd bezig. Het was een aantal weken geleden dat aan het eind van de werkdag een collega naar mij toekwam, blijmoedig: ‘Wat vind je ervan?’ Ik dacht dat ik een compliment over haar kapsel moest geven waaraan ik geen enkele verandering ten opzichte van de vorige dag zag. Gelukkig was ze opgewonden genoeg om zelf snel met de oplossing te komen: ‘Hoe heet-ie nou? Met die dubbele naam. Aaron…’

ATJ

O, die weer? Ik had nog niets officieels gezien. Volgens de collega stond het in de kranten. En inderdaad, enkele klikken verder zag ik dat het Algemeen Dagblad en de Telegraaf de boel al hadden overgetikt. Gelijk wel met een nuance na de misleideinde kop ‘als hij de rol accepteert…’ Dus ja, nog steeds, niets officieels.

Gelukkig is het nog altijd groot nieuws wie de nieuwe James Bond wordt. Niet dat ik daar aan twijfelde, er was alleen zo lang niets noemenswaardigs naar buiten gekomen, dat het wel weer even fijn was om van hem te horen, al was de bron nog zo schimmig. Dit keer was het The Sun die naar publiciteit hengelde en een anonieme bron oprakelde die wist te vertellen dat de acteur met de dubbele achternaam op het punt stond zijn Bond-contract te ondertekenen.

Blijkbaar is hij zijn pen kwijt, want een krabbel heeft hij voor zover bekend niet gezet. Maar er breekt op enig moment natuurlijk een tijd aan dat er een acteur op het punt van tekenen staat. Daarmee kán The Sun een goed geraden scoop hebben. Knap hoor. Zo gok ik dat op zondag 14 juli Nederland in de EK-finale staat, en anders een ander Europees land. Mark my words.

We willen ook zo graag, daarom gaan bij het nieuws rond Aaron Taylor-Johnson alle alarmbellen rinkelen. We willen een nieuwe Bond-film en daar hebben we een nieuwe James Bond voor nodig. De hele heisa rondom de nieuw te presenteren nul-nul-zeven; we zijn er zó aan toe. Volgend jaar oktober is het twintig, ja echt, twintig jaar geleden dat Daniel Craig in zijn reddingsvest ons leven binnen kwam varen. Niet alleen de pauzes tussen de films is sinds die tijd met jaren opgerekt, ook de bekendmaking van een nieuwe Bond heeft nog nooit zo lang op zich laten wachten.

Daniel Craig op 14 oktober 2005

Persoonlijk interesseert het mij niet of de nieuwe man een dubbele achternaam heeft. Ik zie het hem wel doen, geloof ik. George Lazenby en Pierce Brosnan zien dat ook, hebben ze al laten optekenen in de media. Brosnan is al lang blij als Bond weer een puike pluk borsthaar heeft. Alleen wat betreft het ietwat hoge stemgeluid en de hangende schouders, daarin overtuigt de nieuwe Smurf niet helemaal. Maar hé, kom op, ook ik wil een nieuwe Bond-film en ik geloof echt dat we het met deze jongen kunnen doen, dus: vooruit met de geit!

Het gaat er niet om dat James Bond wordt geboycot, dat gaat met iedere kandidaat gebeuren. Hij is namelijk áltijd te groot of te klein, te donker of te blond, te zwart of te wit, te man of te vrouw. Zonder boycot geen James Bond. Het is die rottende boulevarddiarree die moedwillig overal een kwade geur aan geeft. Als het maar scoort. Ten koste van werkelijk alles.

En ik doe er zelf aan mee, ik had dit onderwerp ook kunnen laten liggen. Maar het nieuws dat geen nieuws was, is vanzelf nieuws geworden omdat we er massaal over berichten. Tien-nul voor Daily Mail en The Sun. Beter zou je zeggen: laat toch lullen. Dat zou iedereen dan moeten doen, pas dan blijkt dat het verhaal geen effect heeft. Maar ja, je blijft dat vervelende joch in de klas ook steeds corrigeren, om keer op keer kenbaar te maken dat zijn gedrag ongewenst is. Als negeren kan worden uitgelegd als toestemmen, dan moet je wel ten strijde trekken.

De nieuwe James Bond komt niet via een zijdeur van een anonieme bron bij The Sun. Nee, Eon Productions gooit er onder embargo een breed communiqué uit en dan weten we gauw genoeg hoe laat het is. Tot die tijd ligt de verantwoordelijkheid bij jezelf over wat je hoort en wat je leest. Het is je eigen keuze om er wel of niet in mee te gaan.

Ondertussen ga ik mij voor de zekerheid alvast verdiepen in de Smurfen. You never know…

Deze column verschijnt ook bij James Bond Nederland.

Koolhoven komt met James Bond-avonden op maat

Na het grote succes van de James Bond-avonden bij Koolhovens Keuze, werd filmmaker Martin Koolhoven vaak gevraagd of de Bond-colleges ook ‘los’ konden worden aangeboden. Dat kan nu. Speciaal voor groepen die een vermakelijk onderhoudende avond of middag willen.

Bij deze voorstelling loopt Martin Koolhoven chronologisch van de eerste tot de laatste James Bond en laat hij uit deze films de meest iconische en vermakelijkste fragmenten zien. De regisseur en filmfanaat vertelt erbij welke ideeën hij geweldig vindt en welke volkomen misplaatst. Ook passeren Bond-replica’s en look-a-likes de revue.

Later dit jaar in juni en november keert Koolhovens Keuze in ieder geval terug met From Russia with Love en Octopussy.

Klik hier voor meer informatie en boekingen.

Walm van antisemitisme rond James Bond

Waar in Nederland afgelopen weekend een optreden van zangeres Lenny Kuhr werd verstoord door pro-Palestijnse demonstranten, richtten hun sympathisanten zich internationaal op de Brits-Joodse acteur Aaron Taylor-Johnson, die mogelijk de nieuwe vertolker van 007 wordt.

Aaron Taylor-Johnson

Onaanvaardbaar in een tijd dat de oorlog in Gaza voortwoedt, vinden ze. Op sociale media voeren ze actie met #BoycottJamesBond. Anderen noemen de actie net als het protest tijdens het concert van Kuhr regelrecht antisemitisme.

Ian Fleming en zijn creatie James Bond kregen in het verleden soortgelijke verwijten. De schrijver, opgeleid op traditionele instituten als Eton en de militaire academie Sandhurst, werkte aanvankelijk als journalist en geheim agent van de marine. Behoudende ideeën over de rol van het Britse Rijk, de witte mens, en de man waren zeer aan Fleming (1908-1964) besteed. Volgens zijn biograaf Matthew Parker keek de schrijver neer op zo’n beetje iedereen die niet voldeed aan zijn eigen Britse, masculiene profiel.

De uitgever van zijn boeken in het Engels besloot vorig jaar onder meer daarom om alle delen in de Bond-reeks te voorzien van een soort voorwaarschuwing. De boodschap: dit werd geschreven in een tijd waarin mensen er andere ideeën op nahielden. Sensitivityreaders haalden er bovendien passages uit die al te racistisch, seksistisch of homofoob zouden zijn. Ze werden vervangen door onschuldigere formuleringen die niemand voor het hoofd kunnen stoten.

Ian Fleming

Het verwijderen van de vermeend antisemitische gedeeltes zou ingrijpender zijn. De vraag is hoeveel dan over zou blijven van de oorspronkelijk door Fleming gecreëerde wereld.

Veel van de kritiek richt zich op de slechteriken in de boeken en films rond de geheim agent. Vrijwel altijd zijn het mannen die volledig geobsedeerd zijn door het verwerven van zoveel mogelijk macht en rijkdom en door controle over de wereld. Dat lijkt volgens de Canadees-Joodse schrijver Mordecai Richler verdacht veel op stereotypen van joden als nietsontziende geldwolven en konkelaars die azen op joodse wereldheerschappij. In antisemitische geschriften als de Protocollen van de wijzen van Zion en nazistische propaganda vormden dit soort beelden de giftige hoofdmoot.

Ernő Goldfinger

Fleming baseerde zijn boef Goldfinger in het gelijknamige boek en de gelijknamige film zelfs op een bestaande figuur, de Brits-Joodse architect van Hongaarse komaf Ernő Goldfinger. De schrijver hoorde over hem en zijn woede-uitbarstingen op de golfbaan en had toegekeken hoe in Hampstead oude woningen werden gesloopt om plaats te maken voor modernistische architectuur. Fleming veranderde voor zijn schurk Goldfingers voornaam Ernő naar Auric.

De architect, die toch al niet bekendstond als iemand met een talent voor relativeren, was woedend over zijn ‘rol’ in een Bond-verhaal. Hij dreigde met een rechtszaak. Dat kon uiteindelijk worden voorkomen met zes gratis exemplaren en een vermelding voorin het boek dat personages niet waren gebaseerd op bestaande figuren.

In Israël kwam het in 1965-1966 tot een tijdelijke boycot van de film Goldfinger. Ook in de Verenigde Staten drongen sommige Joodse organisaties daar op aan. Dat had niets te maken de mogelijke verwijzing naar de architect, maar alles met de vertolker van de schurk. De Duitse acteur Gert Fröbe was, zo bleek, tussen 1934 en 1937 lid geweest van Hitlers NSDAP, was blijven acteren tijdens de oorlog en had tegen het einde van het Derde Rijk nog gediend in de Wehrmacht. 

De Tijd-De Maasbode, 17 december 1965
(klik op het artikel voor een vergroting)

Fröbe deed niet geheimzinnig over zijn verleden. „Natuurlijk was ik een nazi”, zei hij. De ophef verbaasde hem wel. Alsof hij net als Adolf Eichmann een van de hoofdverantwoordelijken voor de Holocaust was geweest. Toen kort daarna bleek dat Fröbe en zijn verwanten tijdens de oorlog hadden geholpen bij de onderduik en verzorging van een Joodse familie, hield de controverse rond zijn persoon op.

Bron: Paul van der Steen in Trouw