'Geen nieuwe misdaadsprookjes meer'

Ian Fleming vijftig jaar geleden overleden

IAN FLEMING (schepper van James Bond) OVERLEDEN

De Telegraaf, 13 augustus 1964

IAN FLEMING, de succesvolle schrijver van avonturenromans, geestelijke vader van James Bond, is gistermorgen in een ziekenhuis in Canterbury overleden nadat hij door een hartaanval was getroffen. Fleming was 56 jaar. Hij was met zijn vrouw en zoon op vakantie. 

Zijn eerste James Bond-roman dateert van 1953: „Casino Royale”. Het boek stond spoedig bovenaan de bestseller lijst. Daarop volgden „The moonraker”, „Diamonds are forever”, „Dr. No”, „Goldfinger”, „From Russia with love” en „For your eyes only”.

Fleming deinsde niet terug voor krachtige uitspraken. Toen zijn eerste James Bond-roman een succes bleek, verklaarde hij: „Ik begrijp niet, dat dit vod, waarin een idioot van een held de hoofdpersoon is en waarin de schurk niet meer is dan een ledepop zo’n succes kan hebben”.

Hetgeen hem niet verhinderde door te gaan James Bond-romans te produceren. Zij werden in 23 talen vertaald. Drie ervan werden verfilmd. Later karakteriseerde hij James Bond als volgt: „Hij is een soort hedendaagse St. George, die gemene draken doodt. Bond mag dan wreed zijn, hij is het slechts tegenover zijn vijanden.”

Fleming gaf eens te kennen, dat een man „bijzonder goed opgevoed moet zijn wil hij behoorlijke romans kunnen schrijven”, en hijzelf beantwoordde hieraan volledig.

Hij liep Eton af en de militaire academie van Sandhurst en studeerde daarna geruime tijd aan de universiteiten van München en Genève. Tijdens de oorlog had hij een hoge rang bij de Britse marine-inlichtingendienst, hetgeen hem de kans gaf zijn ruime kennis te vergaren over de wereld van de internationale spionage, die hij in al zijn boeken heeft beschreven.

Geschat wordt dat Fleming vele malen miljonair was geworden door de verkoop en verfilming van zijn James Bondboeken.

Joop van den Broek schrijft:

DETECTIVESCHRIJVERS creëren helden, die alles overleven, maar zelf sterven ze plotseling en onverwacht. Nog niet zo lang geleden reed in Frankrijk Jean Bruce zich dood, in het Nederlandse Leeuwarden overleed Havank, nu in Engeland lan Fleming. Vooral bij hem denk je aan onoverwinnelijkheid. De „blurb” op de Nederlandse Fleming-boeken vermeldt over James Bond, Fleming’s schepping: „Hij onderging een reeks martelingen, waar de grote inquisiteur van Spanje jaloers op zou zijn geweest. Er is op hem geschoten, zijn lichaam is met een mes gekerfd, hij werd met bommen bestookt en half vergiftigd, om nog maar te zwijgen over de tarantula's, haaien en gigantische pijlinktvissen, die hem naar het leven stonden.”

JAMES BOND wandelt nog in de boeken rond en hij kreeg gestalte in drie films. Fleming is dood in Canterbury, 56 jaar oud. Een man, die er Britser dan Brits uitzag. Zo stond hij bij ons nog een paar dagen geleden in de krant: een keurige man met een vlinderdas, een sigaret in de houder, het dunner wordende haar fraai gekapt. Hij was in gesprek met Allen Dulles, het vroegere hoofd van de Amerikaanse centrale inlichtingendienst, en ze wisselden gedachten uit over het spionagevak. Daar kon Fleming over meepraten. Uit „Who’s who” heb ik nog deze cryptische aantekeningen:

„Opleiding: Eton, Sandhurst, universiteiten van München en Genève. Werkte bij Reuter en bankier. Diende in de oorlog als persoonlijk assistent van het hoofd van de Britse maritieme inlichtingendienst. Daarna journalist en uitgever. Hobby’s: verzamelt eerste drukken van boeken, vist onder water, speelt kaart, golft.” Fleming trouwde pas toen hij 43 was met het meisje Anne Geraldine; ze hebben een zoon. „Als een tegenwicht of antistof tegen de hysterische ontsteltenis over mijn huwelijk”, schreef hij zijn eerste spionage-roman: „Casino Royale”. Mooi Brits gezegd.

ZOALS wijlen president Kennedy al getuigde — en daarmee de stoot gevend aan de geweldige populariteit van James Bond in Amerika —: „Het zijn fijne boeken. De vrouwen zijn er mooi in, de gevaren enorm, het eten en drinken overvloedig en met gevoel beschreven. Het is allemaal geen geweldige literatuur, gewoon sprookjes voor grote mensen, maar kom er eens om in dit land, waar iedereen, die een schrijfmachine kan bedienen, gelooft dat hij ook nog een boodschap moet brengen en dat het verhaal er daarom niet zo erg op aankomt.”

De dood van Ian Fleming is alleen al verschrikkelijk omdat hij geen nieuwe misdaadsprookjes voor ons meer zal bedenken.