Het monster van Eon

Zijn we er toch ingetrapt, moeten ze bij Eon Productions gedacht hebben. Waren eindelijk, na vijftig jaar, de rechten van Blofeld weer in handen van Eon, dan moet je wel over heel sterke argumenten beschikken om hem te negeren.

Waarschijnlijk ligt er, heel ordinair, een grote som geld aan ten grondslag.

Tot 2013 waren de rechten van Blofeld en SPECTRE (de misdaadorganisatie, de film noem ik Spectre, zonder kapitalen) in handen van de erven McClory, de man die zijn leven lang heeft geprobeerd een rivaliserende James Bond-serie op te zetten. Kevin McClory overleed in 2006, met op Thunderball (1965) en Never Say Never Again (1983) na geen noemenswaardige producties op zijn naam.

Kevin McClory (1924 — 2006)

Wat in hemelsnaam moesten (en konden) zijn nabestaanden met die rechten? Behalve verkopen helemaal niets natuurlijk. Wat de overeenkomst tussen Eon en de erven McClory in financieel opzicht behelsde, is mij onbekend, maar ze zullen het vast niet cadeau hebben gegeven.

Laten we aannemen dat iedereen eind 2013 opgelucht kon ademhalen: Blofeld was weer thuis.

Ik kan mij niet voorstellen dat Eon Productions ten tijden van Skyfall (2012) kon vermoeden dat de rechten van SPECTRE het jaar daarop weer in eigen beheer zouden zijn. En het is helemaal uitgesloten dat ze dat al wisten bij Casino Royale (2006) en Quantum of Solace (2008). Waarmee we kunnen aannemen dat die drie films zónder SPECTRE in het achterhoofd zijn geschreven. Er is in die films ook geen enkele aanwijzing dat dat anders zou zijn. Sterker nog, misdaadorganisatie Quantum had met die wetenschap overbodig geweest, dan hadden we wel Spectre of Solace gehad.

Goed. Met de rechten op Blofeld en SPECTRE volledig terug bij Eon, is een compleet nieuwe balans ontstaan. Bond 24, Spectre dus, moest nu ineens de overkoepelende aflevering van de Craig-films worden. We gooien Le Chiffre, Vesper Lynd, Mr. White, Dominic Greene, Quantum en Silva op één hoop (tot die tijd was Skyfall een stand alone, zonder inmenging van Quantum of welke organisatie dan ook) en we lullen recht wat krom is.


Alles waar Bond de laatste jaren tegen vocht, is bedacht door Blofeld, the author of all your pain. Het meesterbrein waar Connery en Lazenby in de sixties tegen streden, was terug van nooit weggeweest.

Maar nu?

Het mag geen verrassing heten dat Blofeld het Spectre-avontuur overleeft. Als het goed is zit hij nu achter slot en grendel, maar voor de volgende film wordt hij alleen maar nóg moeilijker om te negeren.

Wat gaat hij doen van achter de tralies? Komt er een spectaculaire ontsnapping, zoals Silva hem eerder voordeed in Skyfall? Of blijft hij keurig in zijn cel, maar houdt intussen wel alle touwtjes in handen? Zoals Hannibal Lecter in Silence of the Lambs.

Hier valt voldoende leuks voor te verzinnen, maar tegelijkertijd heeft Eon met de terugkeer van Blofeld een monster gecreëerd. Want hoe je het ook wendt of keert: we zijn nog niet van Blofeld af. Dat was ook de intentie helemaal niet, anders had Bond aan het eind van Spectre nog wel een kogel over gehad. En een boef van zijn kaliber kun je na al die jaren niet afdoen met één film, nee, hij moet minstens een trilogie krijgen.

Dat zou mooi zijn met Daniel Craig als Bond en Christoph Waltz als Blofeld, zodat Waltz zich kan revancheren (laten we wel wezen, zijn optreden was onder de maat). Ze zullen getweeën ongeveer de helft van het budget opsnoepen, maar dan heb je qua continuïteit wel je zin. Komt ook bij dat Waltz eerder heeft aangegeven alleen terug te willen keren als Craig dat ook doet.

Christoph Waltz en Daniel Craig in Berlijn

Maar dan nog, punt blijft dat Blofeld terug móet! Niet omdat ik dat nu zo’n leuk idee vind, maar een superschurk terughalen om hem vervolgens dood te laten bloeden kán gewoon niet. Doen ze ook echt niet. Blofeld is daarmee meer een vloek dan een zegen geworden.

Kijk, wat de kracht van de oude Blofeld was, is dat je hem pas in de vijfde film voor het eerst ziet (Donald Pleasence in You Only Live Twice). Dat bleek een meesterzet van Saltzman en Broccoli. Zijn introductie is daarmee één van de meest memorabele scènes uit de Bond-historie geworden.

In Dr. No (1962) krijgen we al te maken met SPECTRE. In From Russia with Love (1963) duikt het brein achter deze organisatie op, zij het dat wij enkel zijn handen te zien krijgen en zijn stem horen. Goldfinger (1964) is een vreemde eend — heeft niets met SPECTRE te maken, maar in Thunderball (1965) pakken we de draad weer op, komt Blofeld wederom onherkenbaar in beeld en pas met You Only Live Twice (1967) is zijn gehavende tronie te zien.

Als je het zou vergelijken met een orgasme, is dit een recordhouder. Heel knap van eerder genoemd producentenduo om de boel zolang op te houden, de ontlading is daardoor des te euforischer (vuurwerk, stromende bergbeekjes, gevulde koeken, blauwe zwaailichten).

Die troef heeft Eon met Spectre inmiddels verspeeld. Franz Oberhauser die zich tussen neus en lippen door laat ontvallen dat hij nu liever wordt aangesproken als Ernst Stavro Blofeld — gemiste kans! Ik begrijp ook wel dat bij Craig geen belletje gaat rinkelen, zijn Bond heeft nooit eerder van Blofeld gehoord, maar wij wel! En voor wie is die film nu gemaakt? Niet voor Craig, maar helaas ook niet voor ons.

We hadden zo graag heel even stilgestaan bij dit moment. Een moment van bezinning. Blofeld is terug. Wow. Kippenvel. Christoph Waltz. Dit gaat gaaf worden. Aanzwellende muziek. En niet, zoals nu te zien is, een zogenaamd snedige opmerking van Bond: Catchy name… En weer verder jongens!

We hadden het fluitje bij de spiraalsprong in The Man with the Golden Gun, we hadden Die Another Day, maar dit mag ook in het rijtje blunders van de eerste orde.

Veel te laat om hier nu mee te komen, maar was het niet veel aardiger geweest als Oberhauser, met zijn hele koekoekgeschiedenis, Oberhauser was gebleven en het laatste woord in Spectre aan iemand anders als Blofeld was geweest.

INT. BLOFELD'S STUDY — NIGHT

Een donkere kamer. Een grote wand met tv-schermen. Voor de wand staat een grote stoel. We kunnen niet zien wie erin zit. De camera ZOOMT IN in op de rug van de stoel.

Dan springt plots een witte Perzische kat op schoot. Een hand, met een SPECTRE-ring om de pink, aait de kat. Een ijzige stem:

                    BLOFELD

          Mr. Bond, I’ve been expecting you.

           (pauze)

          Allow me to introduce myself.
           (pauze)
          I AM —

          the author —

          of all —

          your —

          PAIN...

FADE TO BLACK

               JAMES BOND WILL RETURN