Het geheim

James Bond is dood en dat is allemaal de schuld van Daniel Craig. Het einde van No Time to Die stond vijftien jaar geleden al vast toen Craig voor het eerst als 007 te zien was in Casino Royale. ‘Als ik stop met Bond, dan wil ik dat hij doodgaat’, aldus de acteur. En zo geschiedde, staat te lezen in The James Bond Archives. Met andere woorden: alles was vakkundig van te voren gepland… Trap er niet in beste lezer!

Casino Royale (2006)

Het grote probleem met de James Bond-films van de laatste vijftien jaar is dat er níets gepland was, behalve de film van dat moment. En dat is overduidelijk te zien in de uitvoering.

Dát Craig eruit wilde op ludieke wijze — het is allemaal koketterie, het zij hem vergeven. Hij zal dat in den beginne best eens gezegd kunnen hebben. Dat wil alleen níet zeggen dat het vijftien jaar heeft liggen smeulen totdat er een film kwam waar dit tot wasdom kon komen.

Het is simpel te weerleggen door het einde van Spectre (2015) erbij te halen. Ik had er zelf overheen gekeken (alsof ik wist wat het jarenlange plan was dat ik hier probeer te bestrijden): Bond en Madeleine rijden samen de regenachtige horizon tegemoet om vervolgens nooit meer terug te keren.

Spectre (2015)

Daar leek het lange tijd inderdaad op. Het duurde en duurde maar voordat de tortelduifjes weer van zich lieten horen. Ze hadden zich niets aangetrokken van de sliert aan CO2-uitstoot en boekten een persoonlijk broeikasrecord in die ouwe racebak kriskras door Europa. ‘YOLO!’, had Bond nog geroepen, de oude films bestonden in zijn tijdlijn namelijk niet.

Waar ik wel in mee wil gaan, is dat het idee dat Craig eerder had geopperd met de construering van Bond 25 weer de kop op stak. Als hij er dan uiteindelijk tóch nog eentje ging doen — een uitgelezen kans zijn vondst deze keer te gebruiken, want dit zou namelijk écht zijn laatste worden, en niet zo halfbakken als het dreigen met het doorsnijden van zijn polsen. Het record van langstzittende James Bond had hij inmiddels op zak en qua leeftijd hoefde hij zich bij het trekken van een sprintje ook niet meer te schamen als hij zijn enkel verzwikte. Vader Tijd had zijn werk gedaan.

Casino Royale

Craig kon nog zoveel willen toen hij net was aangetreden als 007, hij moest eerst maar zien te slagen. Was Casino Royale op een drama uitgelopen, dan had hij het echt zo lang niet volgehouden; bij de eerste films liggen altijd nog de Lazenby-methode of de Dalton-procedure op de loer. De nieuwbakken Bond had the death of double-o-seven in dat geval op zijn strakke buik mogen schrijven.

De verdeeldheid was groot toen de eerste reacties over No Time to Die op 28 september voorzichtig naar buiten sijpelden. Voorzichtig inderdaad, want #notimeforspoilers. Dat werd ons als eerste bioscooplichting nooit eerder zo op het hart gedrukt. Ik heb het idee dat het gros van de bezoeker zich hieraan heeft gehouden. Op sociale media wrongen de criticasters zich in acrobatische bochten om maar niets van ‘het geheim’ prijs te geven, terwijl de behoefte om hier even flink over door te bomen in ieders vingertoppen brandden.

Gevoelsmatig is de tijd na twee maanden rijp om hier open en bloot over te kunnen discussiëren. De film is over de hele wereld uitgebracht en stond na een maand bovendien online. Wie het geheim aangaat, heeft de film gezien. Voor het overige deel van de wereldbevolking bestaat het geheim als zodanig niet, daarvoor is de dood van 007 niet meer dan een futiel filmfeitje.

Persoonlijk prijs ik de filmmakers met het doorzetten van deze ludieke zwanenzang. Het past geheel in de lijn met het tijdperk-Daniel Craig. Het is in mijn optiek de enige waardige afsluiting voor deze James Bond, een accolade van het hoogst haalbare niveau. Áls het dan een keer kan gebeuren, dan is het nu, verhaaltechnisch past het namelijk als gegoten. Juist als slotstuk van de doorlopende verhaallijn is er niets aan de hand, want dit verhaal, het verhaal van de James Bond van Daniel Craig, wordt netjes afgesloten, een nieuwe Bond kan straks herrijzen binnen zijn eigen tijdlijn. Alsof er niets is gebeurd. ‘James Bond Will Return’ viel er bovendien te lezen op het aller-állerlaatste beeldje.

No Time to Die (2021)

Ik heb veelvuldig en vurig voor deze optie gepleit, want rennen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan, dat kan hij als de beste, dat weten we na al die jaren wel. Maar wat heeft James Bond in zijn bijna zestigjarige carrière ternauwernood altijd weten te ontlopen? Inderdaad. En waar ik als Bond-liefhebber bij iedere film weer reikhalzend naar uitkijk, dat is iets wat James Bond nooit eerder heeft uitgespookt. In dit geval de grootste stunt uit zijn loopbaan.

Cubby Broccoli

En toch, hoezeer ik ook had gehoopt op wat we in No Time to Die te zien kregen — eigenlijk kan het natuurlijk niet wat er is gebeurd. ‘Twee dingen’, heeft Cubby Broccoli ooit tegen zijn kinderen gezegd toen ze het stokje van hem overnamen. ‘Laat James Bond door niemand anders verpesten, als het onverhoopt gebeurt, zorg dan dat het je eigen schuld is. En ten tweede: Bond moet te allen tijde blijven leven. Verder veel plezier ermee.’

Ze hadden het hun vader beloofd, maar de oude Broccoli had nooit kunnen bedenken dat zijn bloedeigen dochter zich dermate zou laten inpakken door James Bond. De enige James Bond die hij niet zelf had gecontracteerd. De Bond die zijn dochter natte dromen bezorgde. Dan krijg je dit soort strapatsen.

Die dooie Bond is niet erg. Hij staat wel weer op in een nieuwe gedaante. Het geeft No Time to Die een uniek plaatsje in de Bond-canon. Wat wel een beetje wrang is, is het ongelukkige (al dan niet gedwongen) moment in de wereldgeschiedenis. Net nu we een onverstoord verzetje konden gebruiken, krijgen we dit voor onze kiezen.

Nu is de film meer dan die laatste vijf minuten. En Daniel Craig was er de Bond niet naar om met zijn tegenspeelster onder de douche oelala zijn climax te faken. Het past binnen de Craig films, maar liever hadden we voor dit moment een clowntje.

Laten we hopen dat bij een volgende pandemie, want deze ben ik onderhand wel zat, de nieuwe Roger Moore is opgestaan. Dan hebben we bij een toekomstige wereldramp tenminste iets leuks om naar uit te kijken.

En voor die enkeling die eerst deze column heeft gelezen alvorens de film te zien: trap er niet in beste lezer!

Deze column verschijnt ook bij James Bond Nederland.