Topol (87) overleden

In Tel Aviv is de Israëlische acteur Chaim Topol op 87-jarige leeftijd overleden. Onder alleen zijn achternaam werd hij via Broadway en Hollywood wereldberoemd met de rol van Tevye in Fiddler on the Roof, in het Nederlands bekend onder de titel Anatevka. In 1981 speelde hij de mysterieuze Columbo in de James Bond-film For Your Eyes Only. Later in het verhaal blijkt deze Milos Columbo de kwaadste niet en helpt hij James Bond in zijn eindstrijd tegen booswicht Kristatos.

Fiddler on the Roof vertelt het verhaal van een Joodse melkboer die tegen de klippen op probeert vast te houden aan zijn tradities in een Russisch sjtetl, ondanks de veranderende tijden en het groeiend antisemitisme. Het nummer If I Were a Rich Man werd de bekendste song uit de musical, die duizenden keren werd uitgevoerd op Broadway en in de Londense West End.

Topol was nog in de dertig toen hij voor de eerste keer in de huid kroop van oudere melkboer, dus aanvankelijk had hij veel make-up nodig. Omdat hij de rol tot op hoge leeftijd bleef vertolken, was er later steeds minder nodig om Topol in Tevye te veranderen. In 2009 gebeurde dat voor het laatst.

Ook in Norman Jewinsons verfilming uit 1971 speelde Topol de hoofdrol. Het leverde hem een Oscar-nominatie op, maar de prijs ging naar Gene Hackman voor diens optreden in The French Connection. Wel won Topol de Golden Globe voor de rol.

Flash Gordon en Left Luggage

De in 1935 in Tel Aviv geboren Topol begon met acteren in een toneelgroep van het Israëlische leger, waar hij ook zijn toekomstige vrouw Galia ontmoette. Zijn doorbraak kwam met de film Sallah Shabati, de eerste film uit zijn geboorteland die genomineerd werd voor een Oscar. Het leverde Topol zijn eerste Golden Globe op, voor Beste Nieuwkomer.

In 1966 speelde hij zijn eerste Hollywoodrol, tegenover Kirk Douglas in Cast a Giant Shadow. Later dook hij op als briljant geleerde in de camp-klassieker Flash Gordon (vooral bekend van de Queen-soundtrack), speelde hij sterrenkundige Galilei in een biopic en had hij een bescheiden rol in Left Luggage, het regiedebuut van Jeroen Krabbé.

Topol met Laura Fraser in Left Luggage (1998)

In For Your Eyes Only maakte hij indruk als smokkelaar Columbo, Bonds helper in Griekenland verslaafd aan pistachenootjes. Topols personage heeft het hart op de goede plaats en weet een achterdochtige 007 (Roger Moore) snel voor zich te winnen. Samen trekken ze ten strijde in de jacht op de ATAC, waarop ook Columbo’s vroegere partner Kristatos het heeft voorzien. De scènes met Topol mogen als hoogtepunt uit deze spannende James Bond-film worden gerekend.

Veel reacties

In Israël maakt de dood van Topol veel reacties los, vooral omdat de rol van Tevye waarmee Topol vereenzelvigd wordt door velen in het land als een bitterzoete weergave wordt gezien van het lot van Joden in de diaspora. „We lachten en huilden tegelijkertijd over de diepste wonden in de Israëlische samenleving”, typeerde politicus Benny Gantz Topols invloed. 

President Herzog van Israël noemt Topol een van de belangrijkste acteurs van het land. „Hij vulde het witte doek en onze harten met zijn uitstraling.”

Aangepast van NOS.nl