Misogynist dinosaur

James Bond en de Millennials

Twijfel of ik dit onderwerp moest aansnijden. Het is te beladen, te veelomvattend, ook om in een video van 3 minuten te proppen, zonder context, waardoor James Bond ineens een serieverkrachter wordt. Een poging dan maar.

Aanstootgevende scène uit Goldfinger (1964) waarin Pussy Galore (ook dat nog) zich probeert te weren tegen James Bond 

Nee, ik ga 007 niet verdedigen. Hij is geen rolmodel, niet de ideale schoonzoon. Hij is een moordenaar, een putjesschepper, in dienst van Hare Majesteit. Iemand moet het doen. En daar kan maar beter zo weinig mogelijk gevoel bij komen kijken, anders is het niet vol te houden zo'n job. James Bond is de beschermer van de vrije wereld en gebruikt daartoe alle noodzakelijke middelen. Vaak onorthodox. Allemaal voor een hoger doel.

Aanleiding tot deze niet-verdediging is een Youtube-video van bijna twee jaar geleden, waarin een humorloze kijker lukraak een aantal (minder subtiele) scènes uit de Bond-serie heeft geplukt. Opeens is deze video 'hot' nadat een groep zogenaamde Millennials op Twitter opmerkte dat James Bond, en dan met name de oude, een ordinaire verkrachter is, een racist en een vrouwenhater.



Eerst die Millennials. Grofweg de generatie geboren tussen 1980 en 2000 en gevormd in het nieuwe millennium. Ik hoor daar officieel niet bij, want van Generatie Nix, maar ook ik ben gevormd begin 21e eeuw en je kunt mij niet vertellen dat de vroege Millennials ineens met hun oren staan te klapperen wanneer James Bond in beeld komt. Wij zagen onze eerste James Bond-films namelijk gelijktijdig. Vanaf begin jaren negentig op tv en daarna, voor het eerst in 1995, in de bioscoop. James Bond. Je vond het leuk of niet, en door.

Het moet hier gaan om de late Millennials, geboren vlak voor de eeuwwisseling. De generatie die gewend is om gevoelens via social media te delen en dat alles op Facebook naar rozengeur ruikt. Na eerst de serie Friends te hebben gefileerd is nu James Bond aan de beurt.

Voor Britse tabloids (The Sun, The Mirror, The Express) aanleiding daar als een zwerm honingbijen op af te stormen. Paniek zaaien. Alsof uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat een testpubliek van Millennials heeft besloten dat James Bond écht niet meer kan.

De rollen omgekeerd: Solange bovenop James Bond in Casino Royale (2006)

Nee, dit is social media, uiterst geschikt voor iedereen die last heeft van een mening. Bijval zoeken en dan onder gelijkgestemden je gram halen. Handvol taal- en spelfouten erin, zo, dat lucht op. Het is te makkelijk allemaal.

Hebben ze ongelijk dan, die Millennials?

Nee. James Bond is een lul. 'Haal mijn schoenen', beveelt hij Quarrel in Dr. No (1962). 'Bedek de boot.' De donkere man gehoorzaamt slaafs. Ik denk bij zo'n scène ook: doe het lekker zelf.

Quarrel rechts met de schoenen van James Bond

Een artikel in de The Guardian stelt de vraag of wij James Bond in zijn tijd moeten plaatsen of dat we deze films ook met de ogen van nu kunnen beoordelen. Beide een oneerlijke opgave. In mijn optiek moet je altijd de tijdgeest in het achterhoofd houden, die vroege films zijn voor het huidige filmpubliek anders niet om aan te zien; trage vertelvorm, doorzichtige effecten, hopeloos verouderde technische handigheden. Die films moeten het vooral hebben van hun nostalgische waarde.

De overduidelijke achtergrondprojectie in Dr. No (1962)

Neemt het verwende kijkerspubliek wél de moeite de film in zijn prehistorische tijd te plaatsen, dan nog ontkomen zij er niet aan de rolprent met de ogen van nu te ervaren. In die zin is de strijd bij voorbaat al verloren.

Ter illustratie: mijn vader heeft jarenlang alle europrijzen omgerekend naar guldens. Dat is de eerste paar jaar na de invoering van de euro nog representatief, daarna zit die euro er zo ingebakken en stiefelt de inflatie gestaag door, dat je zelfs áls je naar de guldenprijs blijft omrekenen je er op enig moment met euro-ogen naar kijkt. Drie blu-rays voor 25 euro, valt mee, maar het is meer dan 50 gulden. Wat een geld! Ja logisch, je hebt geen idee meer wat de waarde van de gulden is, wij denken alleen nog maar in 50 euro. In dat geval valt drie blu-rays voor de helft daarvan wel mee.

Ik stel voor dat die late Millennials bovenstaande aanbieding ter harte nemen en alle James Bond-films, samen met hun ouders en grootouders (een ander woord voor opa's en oma's), van begin tot eind bekijken, genieten van de muziek, van de buitenissige avonturen, van de prachtige beelden en van een lang vervlogen tijd. En het er daarna samen over te hebben onder het genot van een warme pot thee, biscuitje erbij. Het Unox-gevoel.

‘Vertel nog eens opa, over vroeger. Wat heb je daar oma?’
‘Dit, mijn lieve Millennial, zijn brieven. Brieven van je opa. Ik heb er tientallen, allemaal bewaard. Kijk, hier schrijft hij met zijn zwierige handschrift of ik met hem naar de bioscoop wil, naar James Bond, Goldfinger. We vonden het prachtig. Aan het eind van de film eindigden wij net als James en zijn meisje in elkaars armen. Toen is de vonk overgeslagen. Het jaar daarop is je vader geboren. Zonder James Bond was jij er nooit geweest...’