Tchéky Karyo (72) overleden

De Franse acteur Tchéky Karyo is op 72-jarige leeftijd aan kanker overleden. De van oorsprong Turkse Karyo was vooral bekend van zijn vele bijrollen. Met name in Hollywoodfilms werd hij vaak gecast als slechterik.

Zo was Karyo in 1995 de schurk die in Bad Boys de ex van Will Smith in koelen bloede vermoordde tijdens een drugsdeal. Met zijn strakke pakken, buitenlands accent en Europese arrogantie was hij de ideale eurotrash-tegenhanger van de no-nonsense politieagenten van Smith en Martin Lawrence.

Karyo werd in 1953 in Istanbul geboren, als zoon van een Spaans-Joodse vader en Griekse moeder. Hij groeide op in Parijs, waar hij na een theatercarrière de overstap maakte naar de film.

Hij kwam in 1990 bij Hollywood in beeld door zijn rol in La Femme Nikita van Luc Besson. In die film speelt hij Bob, de contactpersoon van de vrouwelijke crimineel die door een geheime overheidsorganisatie wordt getraind tot een koelbloedige moordenaar.

Daarna volgden meer rollen in Hollywood, zoals Ridley Scotts 1492: Conquest of Paradise over Columbus en een bijrol als minister van Defensie in de James Bond-film GoldenEye. Hij bleef ook actief in eigen land, zoals in Luc Besson’s The Messenger over Jeanne d’Arc. Ook speelde hij de hoofdrol in de verfilming van het leven van Nostradamus.

 

Op latere leeftijd nam hij nog de rol van inspecteur Julien Baptiste voor zijn rekening in de misdaadserie The Missing en de spin-off Baptiste. In de twee seizoenen van de tv-serie onderzocht hij de verdwijning van kinderen in Frankrijk en Duitsland. Karyo gooide hoge ogen voor zijn rol als agent die zich vastbijt in de zaken.

Bron: NOS

Een gewaagde gok

Die insiders toch. Vertellen ze eerst dat Steven Knight al 142 pagina’s van de nieuwe Bond-film heeft gepend, om het daarna ‘de meest gewaagde gok’ sinds de benoeming van Daniel Craig als 007 te noemen. Want een script schrijven zonder te weten wie James Bond gaat spelen, is volgens die insiders onbegonnen werk.

Laten we het artikel van Celebrity Entertainment News maar met een korrel zout nemen. Het medium kan zich beter bezighouden met beroemdheden stalken en niet met verslaggeving rond het filmvak.

Als de we tijdlijn van de James Bond-films er eens bij pakken, waarom ook niet in dit geval, blijkt dat deze nieuw te maken film niet de enige is waarvan tijdens het schrijven de hoofdrolspeler nog niet bekend is. Zoals dat bij veel filmscripts het geval is. Van synopsis tot treatment en van filmscript tot shooting script zit nogal een ontwikkeling. En zelfs tijdens het filmen worden regelmatig scriptwijzigingen aangebracht.

Casino Royale (2006)

Schrijvers Neal Purvis en Robert Wade beginnen in januari 2004 met een eerste versie van het script van Casino Royale, dat uiteindelijk wordt afgerond in juli 2004. Van een nieuwe James Bond is op dat moment nog geen sprake, Pierce Brosnan wordt tijdens dit schrijfproces pas bedankt voor zijn bewezen diensten. Het is duidelijk dat hij niet past in de nieuwe weg die de filmmakers willen inslaan  Als de eerste versie van het script klaar is in juli 2004, is er geen James Bond.

In februari 2005 verbindt Martin Campbell zich als regisseur aan het filmproject, het is zijn tweede Bond-film na GoldenEye (1995). In het voorjaar van 2005 duikt de naam van Daniel Craig op in het geruchtencircuit. Maanden later, op 29 september 2005, doet Craig auditie voor de rol. Kort daarop krijgt hij een telefoontje dat hij zich inderdaad officieel Bond nummer zes mag noemen. Het nieuws wordt uiteindelijk wereldkundig gemaakt op 14 oktober 2005; deze week precies twintig jaar geleden. Eind januari beginnen de camera’s voor Casino Royale te draaien. Dat is twee jaar nadat Purvis en Wade aan hun eerste versie begonnen en vier maanden na de screentest van Daniel Craig.

GoldenEye (1995)

Deze film kent een groot aantal herschrijvingen. Michael France levert zijn eerste versie in op 11 maart 1994. Timothy Dalton heeft de rol van 007 op dat moment nog geen vaarwel gezegd. Dat doet hij een maand later op 12 april. Een krappe twee maanden later, op 8 juni 1994, wordt Pierce Brosnan aangekondigd als James Bond nummer vijf. Brosnan stond jaren daarvoor al eerder in de startblokken om aan de rol van zijn leven te beginnen. Het lot besliste echter anders, en het wachten was het waard voor de Ierse acteur.

Na de benoeming van Brosnan wordt het script van France geheel herschreven door onder meer Jeffrey Caine en daarna door Bruce Feirstein, die zich op dat moment helemaal op de nieuwe Bond-acteur kunnen richten.

The Living Daylights (1987)

In een tijd dat de Bond-films nog met de regelmaat van één pauzejaar verschijnen, beginnen scenarioschrijvers Richard Maibaum en Michael G. Wilson eind oktober 1985 met een eerste treatment van ‘Bond 15’. A View to a Kill was vijf maanden eerder uitgekomen. Het is wel duidelijk dat die film Roger Moores laatste wapenfeit als 007 is (hoewel de deur nog op een kleine kier staat). De eerste versie van het script daarentegen, verhaalt over de jongere jaren van James Bond bij de marine. Een idee dat door producent Broccoli wordt afgewezen.

Begin december 1985 kondigt Roger Moore zijn definitieve vertrek aan als, op dat moment, langstzittende James Bond. In een derde en vierde treatment diezelfde maand krijgt het filmverhaal steeds meer vorm en bij die laatste is inmiddels gekozen om Ian Flemings korte verhaal The Living Daylights als uitgangspunt en als volgende titel te gebruiken. Er is op dat moment nog geen acteur voor de rol van 007 gekozen.

Vanaf januari 1986 begint het castingproces, als op 12 mei van dat jaar Pierce Brosnan een glorieuze screentest aflegt. Cubby Broccoli is overtuigd en Brosnan wordt een contract aangeboden om als James Bond nummer vier aan te treden. Echter gooit de productie van de Amerikaanse tv-serie Remington Steele waar Brosnan de hoofdrol vertolkt roet in het eten. De acteur is contractueel verplicht om nog één laatste seizoen te maken.

In allerijl wordt gezocht naar een vervanger die eind juli wordt gevonden in Timothy Dalton. Een acteur die producent Broccoli al jaren op het oog heeft, maar eerder aangaf dat de rol hem intimideerde. Deze keer hapt Dalton toe en op 8 augustus 1986 wordt hij officieel aangekondigd als James Bond nummer vier. Eind september beginnen voor Dalton de eerste filmopnamen.

Live and Let Die (1973)

Voor Live and Let Die was de hoop gevestigd op de terugkeer van Sean Connery. Maar Connery houdt voet bij stuk; Diamonds Are Forever is echt zijn laatste Bond-film geweest.

Schrijver Tom Mankiewicz levert in het voorjaar van 1972 zijn eerste versie van het script van Live and Let Die in. Ook hij doet nog een poging om Connery over te halen, maar tevergeefs. Producenten Saltzman en Broccoli moeten echt op zoek naar een nieuwe 007 en komen uit bij Roger Moore. Die deal is snel beklonken en op 1 augustus 1972 maakt James Bond nummer drie zich bekend. Met het uiteindelijke shooting script van Mankiewicz van oktober gaat regisseur Guy Hamilton nog diezelfde maand van start.

On Her Majesty’s Secret Service (1969)

Deze productie stond al langer op de rol. In juni 1964 heeft schrijver Richard Maibaum een eerste treatment af; Goldfinger moet op dat moment nog uitkomen. Met de haast waarmee de films in die tijd werden gemaakt, was het zaak er vroeg bij te zijn. OHMSS wordt echter op de lange baan geschoven en Thunderball krijgt voorrang. Als Thunderball in december 1965 zijn première beleeft, heeft Maibaum het project OHMSS weer opgepakt. Eind maart 1966 levert hij zijn script van die film in, dat verhaaltechnisch direct volgt op Thunderball.

Ook deze keer gaat het niet door; You Only Live Twice wordt verkozen als vervangende productie. Richard Maibaum is niet betrokken bij die film. In 1967 levert Maibaum nog een aantal versies van On Her Majesty’s Secret Service af om uiteindelijk in 1968 met een shooting script te komen. Niet lang daarvoor, in juni, juli en augustus van dat jaar, wordt George Lazenby uitgebreid getest als mogelijk nieuwe James Bond. Na het stuntgevecht met stuntleider George Leech en worstelaar Yuri Borienko, komt de onervaren Lazenby uit de bus als James Bond nummer twee. Zijn officiële aankondiging volgt begin oktober 1968 en niet veel later die maand beginnen de camera’s al te draaien. 

Dr. No (1962)

De eerste James Bond-film Dr. No heeft wat dat betreft een andere aanloop. Het treatment voor die film is amper klaar in september 1961 of Sean Connery wordt een maand later al gepresenteerd als James Bond. Een compleet script laat op dat moment nog op zich wachten. Pas in januari 1962 is een final shootingscript gereed. Een week later draaien de camera’s al op Jamaica met de aankomst van James Bond op het vliegveld.

Dus... om te stellen dat de nieuwe Bond-productie een gok neemt door nú al aan een filmscript te beginnen, is pure onzin. Het is juist prettig dat Steven Knight bijtijds aan het verhaal kan gaan schaven. Het uiteindelijke script dat verfilmd gaat worden, zal hoe dan ook de nodige aanpassingen krijgen. Wie dan ook straks de tuxedo aantrekt en de Walther oppakt, vormt naar aanleiding van het script en de regie-aanwijzingen vanzelf zíjn Bond.

Ik zag trouwens nog een betrekkelijke nieuweling in Steven Knights nieuwe serie House of Guinness op Netflix. Een jongen die we mijns inziens in de gaten moeten houden: Louis Partridge. Als ze dan tóch naar een relatief onbekende Engelsman zoeken...

A Farewell to Arms

Het kan niemand op sociale media zijn ontgaan dat er iets te doen was rondom de nieuwe achtergronden van de James Bond-films op streamingdienst Amazon Prime. Op geen van de afbeeldingen was de James Bond-acteur in kwestie met een vuurwapen te zien. Sterker nog, in sommige gevallen was het wapen zelfs uit zijn hand gefotoshopt. De onvrede hierover heeft de burelen van Prime weten te bereiken, want inmiddels zijn de oude achtergronden weer terug. Wel gecropt, zodat er alsnog geen pistool zichtbaar is. Maar welke gevoelige snaar werd hier geraakt?

Er zijn talloze goede afbeeldingen per film van James Bond te vinden waarin hij niet met zijn schietijzer slingert. Als Prime het bij die bestaande plaatjes had gehouden, had er geen haan naar gekraaid. De miskleun van vorige week was echter zo prominent aanwezig, dat er louter met verontwaardiging kon worden gereageerd.

Zijn we inmiddels bij de achilleshiel van James Bond beland? Bij zijn verlengstuk. Zijn trouwe kameraad. Zijn Walther PPK, P99 of welk ander type vuurwapen. Moet dit echt uit beeld verdwijnen bij de aankondiging van zijn films? Waar eindigt het? Mag James Bond straks alleen nog met een waterpistool de wereld redden?

Het lijkt een nietszeggende curiositeit, maar het zet wel aan tot denken. Want wat als James Bond onder de nieuwe leiding van Amazon straks ongewapend over straat moet, wat is hij dan nog waard?

Of is het enkel een kwestie van gewenning? Kan hij prima zonder dienstwapen en krijgt hij een alternatief in handen? Gaat hij enkel nog op de vuist met zijn tegenstanders? Of gaat hij voor een bemiddelend gesprek onder het genot van een glaasje Spa rood? In dat geval mag hij gelijk zijn 00-status inleveren en gaat hij door het leven als James Bond geheim agent ‘7’.

Vooralsnog heeft de fanbase van James Bond zich dit weekend uitstekend vermaakt met eigen kunstwerkjes die toch zeker de moeite waard zijn.

Ook buiten de wapens is het knutselteam van Prime flink uit de bocht gevlogen. Wat te denken van de gespiegelde afbeelding van You Only Live Twice met een extreem norse Sean Connery of de buitenproportionele lange armen van Roger Moore in A View to a Kill? Een nog opmerkelijker aanpassing is het terugplaatsen van Moores pukkel! Hij had zijn karakteristieke moedervlek juist voor aanvang van het filmen van zijn laatste Bond-film om medische redenen laten verwijderen.

Voor iedereen die een abonnement heeft op Prime zijn de James Bond-films trouwens weer gratis te bekijken. Vooralsnog zijn er geen aanpassingen gerapporteerd. Enjoy it, while it lasts...

Posterartiest Renato Casaro (89) overleden

Op 89-jarige leeftijd is gisteren de Italiaanse illustrator Renato Casaro overleden. Casaro werkte aan twee Bond-films die in hetzelfde jaar uitkwamen: Octopussy en Never Say Never Again. Daarnaast was hij verantwoordelijk voor talloze nationale en internationale filmposters.

Casaro wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke ontwerpers van filmposters in de moderne cinema. Zijn werk omvat iconische posters voor producties als A Fistful of Dollars, Conan the Barbarian, Red Sonja en Rambo: First Blood Part II. Maar ook voor Flesh + Blood van Paul Verhoeven en Fire, Ice and Dynamite van skikampioen Willy Bogner met Roger Moore in de hoofdrol.

Voor Octopussy werd Casaro gevraagd de achtergronden bij de figuren van James Bond en Octopussy van de vorig jaar overleden Dan Goozee te vervaardigen.

In 1998 stopte Renato Casaro met het maken van filmposters — filmstudio’s waren toen al massaal overgegaan op het gebruik van Photoshop. Toch keerde hij nog eenmaal terug naar de filmwereld toen Quentin Tarantino een beroep op zijn kunstenaarschap deed met de vraag om voor Once Upon a Time in Hollywood klassieke westernposters te ontwerpen. De handgeschilderde kunstwerken zijn in de film zelf te zoen. Later liet Tarantino de posterartiest weten: „Bedankt dat jouw kunst mijn film siert. Je bent altijd mijn favoriet geweest.”

In 2020 werd Renato Casaro geëerd met een documentaire over zijn leven en werk: The Last Movie Painter.

Voor even één

Je zal een dezer dagen maar naar RTL 7 kijken en worden gegrepen door het Bond-virus. Alles wat je hartje begeert, ligt voor het oprapen. Zelfs alle muziek van Moonraker is voorhanden alsof het er nooit niet is geweest. Het lijkt mij een heerlijke tijd om nu aan te haken, dan heb je tot de release van Bond 26 iets nieuws te ontdekken over 007.

‘Alles op z’n tijd’, zoals mijn goede vader zei. Het zijn ‘the very words I live by’, om Bommel en Bond maar eens op één regel te citeren. Zo is het nog steeds wachten op een uitgebreide soundtrack van A View to a Kill en GoldenEye — ik durf er mijn DB5 op te verwedden dat we die aankondiging nog vóór het eind van dit jaar krijgen. De nieuwe lichting Bond-fans wordt daarmee op zijn wenken bediend. En het zij ze gegund, omdat ik het ons zo gun.

Toch ben ik benieuwd welke jongeling daadwerkelijk blijft hangen bij alle doorzichtige trucages van zestig jaar geleden, zoals mijn eigen kinderen er een handje van hebben door bij alle capriolen die James Bond uithaalt met een filmprojectie in zijn rug te roepen: ‘nep!’ Dat doen ze om mij te pesten, dat is overduidelijk, want vorige week, tijdens de week tegen het pesten, hebben ze zich welgeteld één week weten in te houden.

Zoals een kijker via social media schrander opmerkte, ik citeer:

‘Alle 007-films keurig op volgorde in de kast staan en toch maar weer de 42 reclameblokken tijdens You Only Live Twice op RTL7 voor lief nemen. Is ooit wetenschappelijk onderzoek naar dit fenomeen gedaan?’

En zo werkt het wel. Ook ik ben dagelijks toch even benieuwd naar de aankondiging, de beeldkwaliteit en de beeldverhouding. Met dit verschil dat ik bij het eerste reclameblok steevast afhaak. De beeldkwaliteit is overigens bepaald niet slecht, de beeldverhouding daarentegen is een affront. Aan de andere kant, als dat wat je op het scherm ziet boeiend genoeg is, boeit het niet dat je een kwart aan beeld verliest. Zo ben ik ook ooit begonnen met James Bond, op een klein vierkant scherm nota bene. Je wist niet beter of een film zag er zo uit — en toch werd ik gegrepen.

Om terug te komen op de opmerking hoe het toch kan dat er weer massaal naar Bond op de buis wordt gekoekeloerd, terwijl velen de serie, of in ieder geval enkele favoriete delen, toch minimaal op een dvd van 25 jaar oud in de kast hebben staan. Voor een deel van de kijkers is het ongetwijfeld de hang naar nostalgie die de oude films met zich meebrengen. Het is het totaalpakket van beeld en geluid dat je weer even terugbrengt naar een onbezorgd gevoel van toen je jong was. Van het aankomende avontuur in een ongrijpbare wereld die ergens op de onze lijkt, maar zodanig is verpakt in luxecellofaan, dat het betoverend werkt.

Het is net als bij de Top 2000 het idee dat iedereen op hetzelfde moment naar hetzelfde liedje luistert. Dat we voor even één zijn, weg van de polarisatie waar we op elk ander moment mee te maken lijken te hebben. RTL 7 verbroedert; we houden immers allemaal van James Bond.

Bijna allemaal.

Bij een foto van een tv-scherm met een scène uit Dr. No, waarin Bond en Honey zojuist zijn schoongeschrobt in het hoofdkwartier van de dokter, schrijft een kijker op de socials: ‘Mijn god wat een niveau #007’. En ja, ook die heeft gelijk, want met de ogen van nu is veel niet meer om aan te zien. Wil je het niveau van 007 van zestig jaar geleden kunnen waarderen, dan moet je daar je best voor doen. Wie op de bio klikt van deze reageerder ‘love meat, rechts voor z’n raap’ kan overigens vraagtekens zetten bij diens bereidwilligheid te nuanceren…

Gaandeweg deze maand komen we steeds dichterbij de films van nu, met films van filmmakers van nu die de ogen van nu prima aankunnen. Zo valt er voor iedere smaak wel iets te vinden. Ook dat is James Bond.
En voor wie onverhoopt in geen van de 26 films iets herkent, is daar binnenkort (‘binnenkort’ als relatief begrip) de James Bond van Denis Villeneuve. De nieuwe regisseur raffelt eerst zijn Dune-trilogie af alvorens met 007 aan de slag te gaan. Dat stel ik mij tenminste zo voor. Nu hij eindelijk een Bond-film mag maken, moet dát toch de hoogste prioriteit hebben? Daar verbleekt zo’n Dune toch bij? Alle goede ideeën, alle ingevingen die hij krijgt, die moet hij bewaren voor zijn Bond-film. Want Bond verdient alleen het aller beste.

Dan wordt er gesproken over een origin-film, een film waarin we te zien krijgen hoe James Bond 007 is geworden, en daar zou hij dan een jonge, onbeschreven Bond voor nodig hebben. Ik vraag me sterk af of we zitten te wachten op zo’n verhaallijn. Dan kost het namelijk minstens nóg een film die een beetje voelt alsof we naar een Bond-film kijken.

Ik denk dat we met Casino Royale in 2006 al een aardige Bond Begins hadden, waarin we zien hoe hij zijn 00-status verdient. Dat is ver genoeg terug in de tijd. In Skyfall werd Bonds jeugd er handig bijgepakt, zonder te verzanden in flashbacks in sepiakleuren. Thank god… Ook voor The Living Daylights (1987) was ooit een beginnersverhaal bedacht, maar producent Cubby Broccoli besloot wijselijk om het met een nieuwe 007 toch bij het oude vertrouwde te houden.

Tegelijk vrees ik bij de nieuwe Bond voor een nieuwe trilogie. Opnieuw een doorlopend verhaal dat zijn uiteindelijk apotheose pas in deel drie krijgt ergens in 2035 als we mazzel hebben. Een pad dat we met de Bond-films van Daniel Craig al hebben bewandeld. Die kant zal het uiteindelijk toch op gaan, want Denis Villeneuve maakt graag films waar geen eind aan lijkt te komen. En daar is de jeugd van tegenwoordig wel voor te porren, aldus de regisseur. Zo houdt de jeugdige kijken van lange doorwrochte films, zag de regisseur aan het enthousiasme waarmee Oppenheimer van Christopher Nolan werd ontvangen; ik moet die film nog steeds af zien.

Ik ben wat dat betreft meer van de school van Alfred Hitchcock: ‘The length of a film should be directly related to the endurance of the human bladder.’ James Bond kan wel wat Hitchcock gebruiken, die zelfs zijn meest angstaanjagende films met een knipoog bracht.

Overigens kon ook Psycho (1960) rekenen op hoongelach bij de jonge kijkers bij mij thuis. Zelfs Jaws (1975) werd ‘saai’ gevonden. Toen ik het laatst probeerde met The Towering Inferno (1974) haakte de jongste al af bij de begintitels: ‘Zo’n lange intro, dan heb je je popcorn toch al op?’

Er is nog een lange weg te gaan…

Deze column verschijnt ook bij James Bond Nederland.