Aha-erlebnis

Er was een tijd dat ik niet alle Bond-films even goed op mijn netvlies had staan. Uit de naslagwerken van Steven J. Rubin en Raymond Benson, en het stukgelezen cd-boekje van de 30th Anniversary Collection, wist ik van hun bestaan, en ik moet ze een keer op tv voorbij hebben zien komen, maar waar From Russia with Love over ging? Al sloeg je me dood. On Her Majesty’s Secret Service? Nog zo’n gat. Datzelfde gevoel heb ik nu met No Time to Die.

No Time to Die is de Bond-film die ik vaag gezien moet hebben, maar waarvan ik mij enkel flarden kan herinneren. Misschien vond ik er, net als bij bovengenoemde films, niet veel aan. Een goed teken, want Russia en Majesty’s voeren nu al lange tijd mijn Bond-lijstjes aan.

Van From Russia with Love was niet veel meer blijven hangen dan het beeld van Red Grant die Bond gadeslaat vanuit de trein. Ik vond het vooral heel donker allemaal en veel gebeurde er niet. Ik heb de film pas echt weten te waarderen toen ik hem voor mijn verjaardag op video-cd kreeg, dat moet in 1996 zijn geweest. Mijn vader had ruim voor die tijd al laten zien waar in zijn sokkenlade het cd’tje lag verstopt, dan kon ik er alvast van genieten, als ik het maar niet aan mijn moeder zou vertellen.

En genoten heb ik toen ik de film in onbewaakte ogenblikken herbeleefde. Met name die overdonderende instrumentale titeltrack van John Barry die overgaat in de James Bond Theme maakte grote indruk. Uit de boeken van Rubin en Benson had ik wel begrepen dat From Russia with Love een moordfilm moest zijn, maar dat deze tweede Bond tot een van de beste uit reeks behoort, was mij eerder op tv compleet ontgaan. Gespeeld verrast nam ik het cadeautje later alsnog in ontvangst — hoe toevallig, een van mijn lievelings Bond-films!

On Her Majesty’s Secret Service is een ander verhaal, die werd tot mijn grote ontsteltenis namelijk helemaal niet uitgegeven op video-cd. Zat ik daar met een incomplete collectie en de noodzaak deze film eens goed te zien, want ook dit avontuur in de Alpen heette volgens Rubin en Benson een topproductie te zijn. Er was mij die eerste keer niets van bijgebleven.

Bij gebrek aan een tv-vertoning zat er niets anders op dan OHMSS maar eens te huren. Bij de lokale Blockbuster-videotheek hadden ze een exemplaar verpakt in zo’n dikke witte videohoes uit de tijd dat Warner Bros. de Bond-films voor thuisgebruik mocht verzorgen. Op de voorkant een afdruk van het olijke duo van de knoflookaffaire. Aan de foto te zien zat er bij Rigg nog een sjasliek dwars.

Don’t judge a book by its cover. Deze eerste keer dat ik On Her Majesty’s Secret Service als Bond-fan had bekeken, ging het avontuur erin als koek. Wat een fantastische productie! Journey to Blofeld’s Hideaway. Die beelden, die muziek, Irma Bunt: ‘Not ground. Ice.’ En dan Piz Gloria. Wat een feest!

Niet veel later verscheen de film na lange tijd weer eens op tv. De videorecorder snorde verlekkerd mee, en wat schetste mij verbazing? De Warner-kopie bleek een geamputeerde versie te zijn. De film die ik eerder had gezien, begon na de gunbarrel direct met M en Q en het radioactieve pluisje. Verder ontbrak de gehele Gumbold-scène in Bern, waardoor Bonds metgezel Shaun Campbell pas voor het eerst op het station van Lauterbrunnen opduikt, verscholen achter een krant, waardoor je je onbedoeld gaat afvragen: wie is die vent?

On Her Majesty’s Secret Service bleek na die tv-vertoning nóg een trede beter te zijn dan ik mij had voorgenomen. Ik heb die cassette letterlijk grijsgedraaid en pas met de komst van de Special Edition-dvd’s vervangen, dit jaar precies 20 jaar geleden.

Daar zat trouwens nog een staartje aan. In het jaar 2000 verscheen iedere maand een Bond-film op dvd. Te beginnen met de nieuwste van dat moment, The World Is Not Enough, en zo verder iedere maand eentje vanaf Dr. No. Mooi vormgegeven, prachtig bewegend dvd-menu, boordevol extra’s, een vol boekje met informatie: aan deze serie was met liefde gewerkt. En als je de hele serie compleet had, kreeg je het fraaie 007-logo op de zijkant te zien. Een must voor de Bond-liefhebber. Daarna kwam de collectie in zijn geheel verkrijgbaar in de koekblikvariant.

Vanaf oktober 2000 werd de voortgang van de Special Editions opgestuwd met twee dvd’s per maand. Ik kon toen dus kiezen tussen You Only Live Twice en opvolger OHMSS. Ik koos uiteraard voor die laatste, in de wetenschap dat Twice een week later wel zou volgen. Bij thuiskomst bleek echter dat Nederland wél de goede hoesjes, maar niet de bijbehorende schijfjes van On Her Majesty’s Secret Service had ontvangen. Ik werd geconfronteerd met wederom een nieuwe film: Im Geheimdienst Ihrer Majestät! Ik kwam er hierdoor wel achter dat Ilse Steppat, die op onnavolgbare wijze de rol van Blofelds rechterhand Irma Bunt speelde, nog net op tijd haar eigen rol in het Duits had kunnen nasynchroniseren. Steppat overleed namelijk drie dagen na de wereldpremière van de film in december 1969. Uiteindelijk heb ik Im Geheimdienst Ihrer Majestät alsnog omgeruild voor Man lebt nur zweimal.

Door de Special Editions was ik weer helemaal op de hoogte van alle Bond-films, konden de van tv overgenomen avonturen eindelijk worden gewist, en hadden ook de video-cd’s hun dienst bewezen. De Special Editions maakten zes jaar later plaats voor de koffer van de Ultimate Editions, die zes jaar later op hun beurt weer werden vervangen door een nog ultiemere versie: de blu-ray’s ter viering van Bonds 50-jarig filmjubileum. Later aangevuld met de losse schijfjes van Skyfall en Spectre, beide uitgegeven in een fraaie steelbook.

No Time to Die voegt zich daar als het even meezit medio maart 2021 aan toe, precies twintig jaar nadat ik de Bond-collectie met de Special Editions van GoldenEye en Tomorrow Never Dies voor de eerste maal compleet maakte. Zodat de Bond-film waarvan ik mij enkel flarden kan herinneren, net als al die andere films, eindelijk tot een aha-erlebnis gaat behoren.

Deze column verscheen ook bij James Bond Nederland.