Honderd jaar Joseph Wiseman

Van Dr. No tot Dr. Wickert

Daar waar hij bang voor was gebeurde: het grote publiek herinnert Joseph Wiseman niet als gelauwerd toneelacteur, maar voor altijd als de titelfiguur in Dr. No (1962). De eerste Bond-boef zou vandaag honderd jaar geworden zijn.

Met minachtig keek Wiseman terug op de rol waaraan hij zijn leven lang zou worden blijven herinnerd. Niet dat Dr. No hem zijn carrière in de weg heeft gezeten, hij had zoveel meer acteerprestaties geleverd, met name op Broadway.

Zoals iedereen die aan de eerste Bond-film meewerkte, had ook Wiseman niet het flauwste benul van de populariteit die James Bond binnen de kortste keren zou hebben. Een inmiddels bekende uitspraak, dertig jaar ná de première van Dr. No opgetekend uit de mond van de acteur:

„As far as I was concerned, I thought it might be just another grade-B Charlie Chan mystery.”

Het is jammer dat het nooit gelukt is meer uit Wiseman te krijgen over James Bond. Hij is in geen enkele documentaire te zien die nadien over de films is gemaakt en dat terwijl hij 91 jaar is geworden. Het heengaan van Wiseman in oktober 2009 markeerde het eind van een tijdperk. De eerste schurk was de laatst levende Bond-boef uit de films met Sean Connery.

Met regisseur Terence Young op de set van Dr. No

Joseph Wiseman werd op 15 mei 2018 geboren in Montreal in Canada. Zijn eerste schreden op het toneel zette hij als 16-jarige jongen. Als twintigjarige stond hij voor het eerst op Broadway, waarna vele toneelrollen volgden.

Vanaf de jaren 50 was hij regelmatig in films te zien, onder meer als tegenstander van Marlon Brando in Viva Zapata! (1952). In 1961 werd hij door Bond-producent, de eveneens Canadese Harry Saltzman gevraagd voor de rol van Dr. No.

In Dossier James Bond (1985) van Raymond Benson staat dat Dr. No niet de enige Bond-film is waaraan Wiseman zijn medewerking heeft verleend. In Thunderball (1965) zou hij namelijk de stem hebben ingesproken van Blofeld. Inmiddels denkt Benson beter te weten, waarna hij deze 'fout' heeft hersteld in latere drukken. Toch weet ik bijna zeker dat ik Wiseman in enkele scènes hoor. Zie hier het artikel The Polhmann Files en beslis zelf.

Joseph Wiseman en Sean Connery, vermoedelijk jaren 90

Na Dr. No (of Thunderball zo je wilt) verscheen Wiseman nog regelmatig in films en nog meer op de tv, afgewisseld met toneelrollen. Hij was voor het laatst te zien als Dr. Wickert in de toneelbewerking van Judgement at Nuremberg van Abby Mann in 2001.

Joseph Wiseman was twee keer getrouwd. Uit zijn eerste huwelijk had hij een dochter, Martha. Zijn tweede vrouw, danseres Pearl Lang, overleed in februari 2009.