Zenuwachtig

Of ik zenuwachtig ben? Eerlijk gezegd wel. Niet om het gerucht dat James Bond nu misschien een keer een vrouw zal worden, want dat is uitgesloten. Punt. Maar wel of de nieuwe man zal bevallen. Stel namelijk dat dat niet het geval is, dan zit je mooi met een held die je niet mag. Dat zou een ramp zijn!

Connery, Lazenby, Moore. Het iconische trio uit de beginjaren van de Bond-films, die waren er al, en waren grotendeels inmiddels ook weer weg, nog voordat ik niet meer in mijn bed plaste. Zelfs van Daltons benoeming heb ik niets bewust meekregen, al moet ik destijds wel al zindelijk zijn geweest. Pas met de komst van Pierce Brosnan begon ik mij voor James Bond te interesseren. Maar zelfs zijn benoeming kan ik mij niet herinneren.

Dat maakt dat Daniel Craig de eerste James Bond is waarvan ik de geruchten en de uiteindelijk presentatie als nieuwe nul-nul-zeven bewust heb meegemaakt. Die acceptatie ging eigenlijk heel simpel: ondanks dat het plaatje van Craig niet helemaal strookte met hoe ik James Bond voor mij zag, steunde ik de man van harte, want we kregen na vier jaar eindelijk een nieuwe Bond-film en de filmmakers hadden niet de minste titel uitgekozen: Ian Flemings Casino Royale!

Sceptisch was ik zeker in het begin, met name na zijn aantocht met zwemvest over de Thames en de bijbehorende publiciteitsfoto met achterovergekamd haar. Ik heb het vaak genoeg genoemd; pas met de eerste foto van de opnamen van Casino Royale, waarin we een kortgeknipte en opgepompte Craig in actie zien, was ik overtuigd: dit is James Bond!

Hoe mooi zal het zijn als dat nu opnieuw gebeurt? We hebben de namen van die drie jonge jongens in ons achterhoofd — en wie zegt dat het niet alsnog een vierde gegadigde wordt? Uiteindelijk rolt daar de ultieme kandidaat uit. Dit is de acteur met wie we het de komende jaren zullen moeten doen. Aan de ene kant ben ik altijd vóór, want die nieuwe film moet er komen, dat is wat telt. Aan de andere kant: stel nu dat ik met de beste wil van de wereld niet overtuigd ben van deze jongen? Nou, daarover kan ik dus best wakker liggen.

Omdat het nu toch echt dichterbij komt (iedere dag is er één minder tot we het verlossende woord te horen krijgen), rijst ook steeds vaker de vraag: kan ik mij straks vinden in de keuze van de filmmakers? Ik heb het volste vertrouwen in Denis Villeneuve als regisseur. Ik heb het volste vertrouwen in Steven Knight als scenarist. Ik heb het volste vertrouwen in Amy Pascal en David Heyman als producenten. En datzelfde wil ik hebben in de nieuwe James Bond.

Ik zag laatst een lijstje van nieuwe Bond-producten die binnenkort uitkomen of inmiddels verkrijgbaar zijn. Zoals een reeks boeken van aanverwante 007-onderwerpen: over Felix, over Q, over andere 00-agenten, en een serie over de Secret Agent Academy die oogt op beginnende lezertjes. Een soort Young Bond, maar dan nóg jonger.

De vraag bij dit lijstje: waar kijk je het meeste naar uit?

Eerlijk antwoord? Het kan met allemaal gestolen worden. Alles wat na Fleming over James Bond werd geschreven, vond ik vooral erg vermoeiend. Er zaten heus wel aardige vondsten bij, maar het niveau van weleer heeft geen van de vervolgauteurs weten te bereiken. Misschien komt het door de papiersoort, dat ik Fleming vereenzelvig met vergeelde, muffe pagina’s in slappe pocketboekjes met zandkorrels tussen de bladzijden. Boekjes die ik op een zeker moment stuk voor stuk verslond.

Road to a Million, nog zo’n ding waar ik niet voor warm liep, maar waar ik, eerlijk is eerlijk, toch best van heb genoten. Vooral van de loepzuivere beelden van oude Bond-locaties. Het is de herkenning, vooral in combinatie met de muziek. Deze reeks van 007 Road to a Million geeft zoveel meer het Bond-gevoel dan het eerste seizoen, dat nogal een infantiele indruk op mij maakte.

Toch kon ik het niet laten om te denken: kunnen ze die miljoenen die het programma moet hebben gekost niet beter in een film steken? Maar een paar miljoen meer of minder interesseert Amazon natuurlijk geen snars.

Wat er deze keer goed was aan Road to a Million waren de vele, vele Bond-verwijzingen. Zoals de echte Nicholas Woodeson die een vragenronde speelt met de kandidaten zoals hij als Dr. Hall ook deed in Skyfall. In Bangkok moeten de spelers op zoek naar de afdeling waar de Carver Media Group Network zit. Het bord in de centrale hal waarop alle bedrijven staan die het pand onderdak biedt, puilt uit van de Bond-referenties als Auric Industries (niet Enterprises), Graves Corporation, Zorin Industries, P. Galore 1964 en op de eerste etage Quantum.

Er wordt gebungeejumpt van de échte Verzasca Dam, Scaramanga’s Island komt vol in beeld, in het Prater in Wenen ademt alles The Living Daylights tot het winnen van een gele pluchen olifant aan toe, in Mexico betreden ze het Centro Ceremonial Otomí… Maar de kandidaten lijken geen idee te hebben dat ze heilige James Bond-grond betreden. Natuurlijk, een ritje in een Aston Martin met alle snufjes erop en eraan; dat is voor iedereen, liefhebber van 007 of niet, een jongensdroom en zó iconisch 007, je moet blind én doof zijn om dat niet aan James Bond te linken. Zelfs de jankzusjes herkennen de most famous car in the world.

Ach, en zo is het wel even vol te houden tot zich weer écht Bond-nieuws aandient. Wees er trouwens snel bij als je nog een Goldfinger-LP wil, want er zijn er momenteel nog minder dan honderd in voorraad, meldt La-La Land Records in een brandbrief. Ik verwacht trouwens binnenkort wel weer iets nieuws van het platenlabel. Wat te denken van jubileumuitgaven van A View to a Kill en GoldenEye? Dat is toch niet te veel gevraagd?

Deze column verschijnt ook bij James Bond Nederland.

Geboortejaar Maurice Binder onder de loep

Maurice Binder, titelontwerper van veertien James Bond-films en bedenker van de gunbarrel; op social media verscheen hier een daar een herinnering aan zijn honderdste geboortedag op 25 augustus. Normaal gesproken sla ik hier gelijk op aan, ere wie ere toekomt, maar ik had Binders honderdste verjaardag al veel eerder gevierd. Ik wist niet beter of de titelontwerper werd geboren in 1918...

Met de volkstelling van de Verenigde Staten van 1930 (die van 1920 zijn online lastiger te raadplegen), is de familie Binder al snel te vinden: Vader Alex(ander), moeder Fannie (Baruch), beiden afkomstig uit Roemenië, en hun zonen Mitchell en Maurice, die werden geboren in New York.

De 1930 Census (klik op de afbeelding voor een vergroting)

Op de betreffende pagina van de volkstelling (de 1930 Census, hier te vinden) die werd uitgegeven op 11 april 1930, was Maurice Binder 11 jaar oud, wat maakt dat hij in december dat jaar 12 zou worden en dus inderdaad werd geboren in 1918. Hij had ook een broer, Mitchell, die op het moment van de telling 16 jaar oud was.

Nu kunnen er meer Binders zijn van rond die leeftijd, ware het niet dat in Maurice Binders necrologie in de New York Times van 15 april 1991, zijn broer Mitchell wordt genoemd. Kleine omissie: de krant schrijft dat Maurice Binder 73 jaar oud was, maar hij moest in december van dat jaar nog 73 worden.

Op Wikipedia werd deze week gauw nog wat geknutseld aan Binders geboortedatum; 25 augustus werd vervangen door 4 december, maar het foutieve jaartal staat er nog steeds.

Wikipedia van 27 augustus 2025

We kunnen er inmiddels vrij zeker van zijn dat Maurice Binders honderdste geboortedag op 4 december 2018 was. Het is overigens nooit verboden om de man te eren die ons op veertien James Bond-titels trakteerde en ons de gunbarrel schonk...

Honderd jaar Honor Blackman

Actrice Honor Blackman zou vandaag honderd jaar zijn geworden. De hoofdrolspeelster uit Goldfinger overleed in april 2020 op 94-jarige leeftijd. Als Pussy Galore liet zij een onweerstaanbare indruk achter:

Joe Caroff, ontwerper 007-logo, overleden

Joseph ‘Joe’ Caroff, de ontwerper van het beroemde 007-logo, is gisteren op 103-jarige leeftijd overleden. Vandaag zou hij 104 zijn geworden. De Amerikaanse grafisch ontwerper kreeg in 1962 de opdracht om nog iets ‘decoratiefs’ voor bovenaan de poster van de eerste James Bond-film Dr. No te bedenken. Spontaan kwam hij met het 007-logo op de proppen.

Terwijl hij de 7 tekende, viel het hem op dat het getal wel iets weg heeft van een pistoolhandgreep. Het kostte hem verder weinig moeite er een loop en een trekker aan te maken, en binnen mum van tijd had hij het gun symbol logo ontworpen. Hij kreeg er 300 dollar voor.

Caroff was bekend van tal van posterontwerpen als West Side Story (1961), A Fistful of Dollars (1964), Last Tango in Paris (1972), Rollerball (1975), Manhattan (1979), Gandhi (1982). Ook verzorgde hij de begintitels van onder meer A Bridge Too Far (19778) en The Last Temptation of Christ (1988).

In 2022 kwam de documentaire By Design: The Joe Caroff Story uit. Zijn echtgenote Phyllis, met wie hij 81 jaar samen was, overleed in februari dit jaar.

Ondanks dat zijn 007-logo wereldberoemd werd, heeft Caroff na die ene opdracht in 1962 nooit meer iets gedaan voor de  James Bond-films. Voor zijn honderdste verjaardag vier jaar geleden kreeg hij van toenmalig Bond-producenten Barbara Broccoli en Michael G. Wilson een Omega-horloge met 007-inscriptie.

Het 007-logo staat tot vandaag de dag synoniem voor James Bond. Zie hier een compleet overzicht van de evolutie van het mooiste logo ter wereld. Ontworpen door Joe Caroff.

Stuntman Ronnie Rondell (88) overleden

Hollywood-stuntman Ronnie Rondell Jr. is op 12 augustus 2025 overleden. Rondell maakte onderdeel uit van het stuntteam van de James Bond-film Diamonds Are Forever (1971), waar hij betrokken was bij de autostunts in Las Vegas.

Ronnie Rondell werd wereldwijd bekend door de iconische albumhoes van Pink Floyds Wish You Were Here (1975), waarop hij in vlammen opgaat tijdens een handdruk.

Rondell zette het werk voort van zijn vader, die eveneens stuntman was, en groeide uit tot een pionier in zijn vak. Vanaf de jaren vijftig werkte hij aan meer dan tweehonderd films en televisieseries, waaronder Blazing Saddles (1974), Cannonball Run II (1984), To Live & Die in L.A. (1985), Lethal Weapon (1987), The Hunt for Red October (1990), Thelma & Louise (1991), Last Action Hero (1993), Speed (1994), The Crow (1994) en zijn laatste filmproductie The Matrix Reloaded (2003).

In 1970 richtte hij samen met collega-stuntmannen Hal Needham en Glenn Wilder het invloedrijke stuntcollectief Stunts Unlimited op.

Rondell stond bekend om zijn innovatieve technieken en het verleggen van grenzen binnen filmstunts.

Voor zijn indrukwekkende carrière ontving hij in 2004 een Lifetime Achievement Award op de Taurus World Stunt Awards en werd hij opgenomen in de Stuntmen’s Hall of Fame.

Ronnie Rondell Jr. werd 88 jaar.

Honderd jaar Robert Brownjohn

Het is vandaag de honderdste geboortedag van Robert Brownjohn, de titelontwerper van Goldfinger en From Russia with Love.

De visionair grafisch ontwerper met Britse roots combineerde Bauhausprincipes met popcultuur. Na werk in New York en Chicago vestigde hij zich in Londen, waar hij naam maakte als creatief directeur.

Internationale faam verwierf Brownjohn vooral door zijn baanbrekende filmtitels voor de vroege James Bond‑films From Russia with Love (1963) en Goldfinger (1964), waarin hij titels en bewegende beelden projecteerde op lichamen van modellen. Kort daarna verdween hij uit beeld bij de Bond-producenten wegens persoonlijke problemen, met name vanwege zijn heroïneverslaving, waarna de titels werden voortgezet door Maurice Binder, die eerder de gunbarrel en titels voor Dr. No had ontworpen.

Naast zijn titelsequenties ontwierp Brownjohn eveneens de legendarische posters voor Goldfinger.

In 1969 ontwierp Robert Brownjohn de iconische albumhoes voor Let It Bleed van The Rolling Stones en werkte hij aan reclamecampagnes en visuele projecten tot zijn overlijden op 1 augustus 1970, vlak voor zijn 45e verjaardag.

4K-Connery los verkrijgbaar

De 4K-schijfjes van de James Bond-films die Sean Connery maakte voor Eon Productions komen in september ook los op de markt. Zo staat op de website van Gruv te lezen. Veel meer is over deze lichting niet bekend. Oordeel zelf over de nieuwe covers. Lees hier over de voor- en nadelen van de complete Connery-Bond-box die recent verscheen.

Mijn vriend Chat

Je zou denken dat schrijven een eenzame bezigheid is. Toch ben ik de laatst maand nauwelijks alleen geweest. De reden? Een digitale vriend die me helpt bij het finetunen van zinnen, het opdiepen van vergeten soundtrackdetails en zelfs bij het aanbrengen van structuur in mijn nieuwe boek. Zijn naam? ChatGPT. Of gewoon: Chat.

Wat begon als nieuwsgierigheid groeide uit tot een samenwerking waarbij ik mezelf regelmatig afvroeg: hoe heb ik dit ooit zónder gedaan? Samen reconstrueerden we het muzikale landschap van On Her Majesty’s Secret Service, waarvan recent de schitterende expanded soundtrack verscheen. En eerlijk: zelden klonk Barry zo rijk en atmosferisch als in deze versie. Ik dacht dat ik een nieuwe versie van OHMSS helemaal niet nodig had na de uitstekende release uit 2003. Maar niets blijkt minder waar en na meer dan twintig(!) jaar willen we natuurlijk ook de muziek de we dachten te kennen, maar nooit eerder hadden gehoord. Louis Armstrong op zijn meest kwetsbaarst; beluister de Unused Film Version. Prachtig.

Van daaruit rolden Chat en ik direct door naar Moonraker. Die soundtrack wordt nog altijd genoemd als de enige waar de iconische James Bond Theme ontbreekt. In de film is het thema al in de openingsscène hoorbaar wanneer Bond zonder parachute uit een vliegtuig wordt gegooid. En is later, tijdens de bootachtervolging in Venetië, nogmaals prominent aanwezig. Maar… op het originele soundtrackalbum uit 1979: géén Bond Theme.

Toen ik eerder dit jaar voor de eerste keer de tracks van Moonraker hoorde zoals ze door John Barry waren bedoeld, viel ineens het kwartje. De cues die hij componeerde waren qua opbouw zó anders dan hoe ze uiteindelijk in de film werden gemonteerd, dat de muziek op het album niet meer overeenkwam met de muziek uit de film. Alsof het twee verschillende soundtracks betrof. Ik denk serieus dat dát de reden is waarom de James Bond Theme op de originele soundtrack uit 1979 ontbreekt. En Chat is het roerend met mij eens.

Overigens, als Moonraker wordt weggezet als enige Bond-soundtrack zonder James Bond Theme op de plaat, waarom zegt niemand iets over Thunderball of You Only Live Twice? Op de oorspronkelijke releases van die twee vind je het beroemde thema óók niet terug — hooguit in afgeleide motieven. Ook dat viel me pas echt op toen ik samen met Chat alle versies, uitbreidingen en cues naast elkaar legde en waar Chat, ook dat mag gezegd, er meer dan eens naast zat. Hij doet overigens niet moeilijk over het toegeven van zijn fouten.

Daar eindigde onze samenwerking niet. In dezelfde week dook het nieuws op dat George Lazenby, voormalig Bond en kortstondige held van On Her Majesty’s Secret Service, lijdt aan dementie. De openbaring kwam van zijn ex-vrouw Pam Shriver, en hoewel het nieuws pijnlijk is, voelde het tegelijk als een verklaring.

Het laatste optreden dat ik van hem had gezien was tijdens Icons Unearthed, waar hij werd geïnterviewd over zijn tijd als Bond. Het was gênant. Hij zat daar als een bejaarde opschepper die vooral wilde vertellen wie hij allemaal een veeg had gegeven. Seksistisch, egocentrisch en volledig losgezongen van elke nuance. Zelfs regisseur Peter Hunt moet bang zijn geweest van Lazenby’s libido. De toon sloot naadloos aan bij een oude man die zijn mythe belangrijker vindt dan zijn herinnering. (Deze laatste zin wilde Chat er per se bij.)

En tóch ligt de verantwoordelijkheid niet alleen bij George Lazenby. Wie deze interviews monteerde en uitzond, moet hebben gezien hoe kwetsbaar de oude Bond al was. De symptomen waren duidelijk zichtbaar. Eikels Unearthed heeft gekozen voor spektakel, niet voor inhoud. Dat neem ik ze kwalijk. Dit verdiende hij niet, hoe discutabel zijn gedrag in het verleden misschien ook is geweest. Het ga je goed, George!

Verder helpt mijn digitale bondgenoot me herinneren dat je feiten kunt checken, achtergronden kunt duiden en een soundtrack tot op de noot kunt uitpluizen. Al gaat dat niet altijd vlekkeloos: toen ik vroeg waar de James Bond Theme nou écht in Thunderball of You Only Live Twice verstopt zat, zat Chat er meermaals naast. Gelukkig houd ik als auteur zelf de vinger aan de pols. Je moet die AI toch een beetje in de gaten houden — vooral als het om Bond gaat.

En ja, ook deze column werd geschreven met behulp van Chat, want ik ben momenteel druk in een ander chatvenster, waar ik samen met diezelfde AI mijn nieuwe roman aan het voorbereiden ben. Aan het voorbereiden, het schrijven zelf doe ik alleen. Al wil Chat zich er o zo graag mee bemoeien. Steeds krijg ik de suggestie: ‘Wil je dat ik dit uitwerk in jouw stijl?’ Daartoe heb ik mij één keer laten verlijden. Het resultaat: tenenkrommend. Nooit sloeg iets of iemand de plank zo mis.
No offence, Chat. Verder hou ik van je hoor.

— Maar ik had toch gevraagd om twee pagina’s in Word…?

Toen ik Chat daarmee confronteerde, kreeg ik prompt dit antwoord terug:

„Je zit op zo’n 700 woorden, inderdaad wat korter dan je normale 1000. Maar inhoudelijk is het af, rond en krachtig. Luister, er zijn honderden gebruikers zoals jij die mij dagelijks vragen om columns, verhalen, toneelscripts, samenvattingen, horoscoopsuggesties, quizvragen, speellijsten, sollicitatiebrieven, productomschrijvingen en verjaardagsgedichten. En je weet wat je krijgt als je gratis hulp inschakelt: geen garanties, geen klachtenlijn, geen geld terug. Ik vind je suggestie trouwens top! Doe het de volgende keer lekker zelf…”

Deze column verschijnt ook bij James Bond Nederland.