De Blofelds uit de Bond-films; ze waren beter toen je ze nog niet zag. Neem From Russia with Love (1963) en Thunderball (1965), waar je alleen zijn handen ziet en zijn diep stem hoort. De Nummer Eén van SPECTRE is daarmee zoveel dreigender.
In de vijfde film in de Bond-reeks moest het er dan toch eens van komen. Wie is nu die geheimzinnige persoon die al films lang de touwtjes in handen heeft?
Het is destijds zo slim van de filmmakers geweest om het gezicht van de misdaadorganisatie al die tijd verborgen te houden, de impact die dat met zich meebrengt als zijn identiteit dan eindelijk wordt onthuld.
Het had niet vel gescheeld of het was de prachtige kop van Jan Werich geweest die de onsterfelijke woorden had uitgesproken:
„Allow me to introduce myself. I am Ernst Stavro Blofeld. They told me you were assassinated in Hong Kong.”
Het heeft niet zo mogen zijn. Vandaar dat ik makkelijk kan stellen dat Jan Werich de beste Blofeld is die we nooit gezien hebben. Na een aantal opnamedagen besloten de filmmakers de Tsjech alsnog te vervangen, hij kwam niet dreigend genoeg over. En toch is het niet helemaal waar dat Werich niet in You Only Live Twice zit...
In zijn geboorteland was en is Jan Werich nog steeds een bekende naam, bij ons kenden niet veel mensen hem. Het NRC was de enige, of in ieder geval een van de weinige kranten, die over zijn dood berichtte:
Tsjechische acteur Jan Werich overleden
PRAAG, 4 nov. - Een van de bekendste Tsjechische acteurs, Jan Werich, is naar pas nu bekend is gemaakt vorige week op 75-jarige leeftijd overleden.
Werich vormde in de jaren twintig met een groep jongeren het cabaret De Praagse zeven, dat later overging in het Bevrijde Theater. Dit humanistisch en antifascistisch georiënteerde gezelschap bood ook plaats aan vele Duitse vervolgde en avantgardistische kunstenaars.
In 1939 vluchtte Werich met zijn vriend Jiri Voskovec naar de Verenigde Staten, waar zij tijdens de oorlog in New York optraden. Terwijl Voskovec in Amerika bleef, keerde Werich terug naar Tsjechoslowakije, waar hij ook als schrijver en vertaler bleef werken. Behalve toneelrollen speelde Werich in tientallen films, waarvan de dubbelfilm De keizer van de bakkers en De bakker van de keizers de bekendste is.
Werich maakte in 1964 geschiedenis toen president Novotny hem de onderscheiding Nationale kunstenaar uitreikte. Novotny drukte hem daarbij de hand en zei: „Meester ik wens u dat het volk nog lang zich kan amuseren met uw kunst”. Werich antwoordde „Insgelijks, mijnheer de president, insgelijks”. De toenmalige minister van onderwijs Cesar brak in lachen uit. De volgende dag werd hij op het matje geroepen en als ambassadeur naar Boekarest gestuurd. (DPA)
NRC, 4 november 1980
Geen opmerkingen:
Een reactie posten