Klassieke voorgangers

Skyfall wordt een klassieke Bond-film, heeft Daniel Craig ons zelf beloofd. Dat kan voor een groot gedeelte ingevuld worden met oude karakters. Zoals Q, die zeker terugkomt.

Maar een terugkeer van Miss Moneypenny lijkt ook steeds vastere vormen aan te nemen. Ditmaal in de figuur van agent Eve (Naomie Harris). Van diender naar secretaresse. Ben benieuwd wat Moneypenny's besluit is om deze keuze te maken.

Lois Maxwell als Miss Moneypenny (midden) met rechts Desmond Llewelyn als Q en links Bernard Lee als M in On Her Majesty's Secret Service (1969)

Maar de grootste verrassing zou zijn: Ralph Fiennes als Ernst Stavro Blofeld. De rol van Fiennes is in dichte nevelen gehuld. Met in het achterhoofd die klassieke Bond-film die Skyfall moet worden, zou dat kunnen duiden op de terugkeer van de nummer één van SPECTRE. Voor de duidelijkheid: ík ben niet begonnen met deze speculatie!

In welke antieke richting kunnen we dan voorzichtig gaan denken? Er zijn vijf opties:

FROM RUSSIA WITH LOVE (1963)

De tweede Bond-film uit de reeks. Die het succes van voorganger Dr. No moest evenaren en daar met vlag en wimpel in geslaagd is. Blofeld wordt hier geïntroduceerd door de hand met de kat. Die hand is van Anthony Dawson. Om daar een beeld bij te krijgen: die kennen we nog als Prof. Dent uit het vorige avontuur. De donkere stem is van de Oostenrijkse acteur Eric Pohlmann, die daarmee de meest overtuigende Blofeld neerzet.

Anthony Dawson als Blofeld in From Russia with Love (1963)

Q doet hier zijn intrede als Major Boothroyd in de gedaante van Desmond Llewelyn, die de rol daarna nog zestien keer zou spelen tot aan zijn dood in 1999. En Moneypenny is natuurlijk voor de tweede keer Lois Maxwell, die dit tot aan A View to a Kill (1985) zou volhouden.

Meer overeenkomsten met Skyfall is de locatie Istanbul en de keur aan prachtige exotische acteurs, zoals hier: de Oostenrijkse Lotte Lenya als Rosa Klebb, de Mexicaanse Pedro Armendáriz als Kerim Bey, de Poolse Vladek Sheybal als Kronsteen en de Italiaanse Daniela Bianchi als Tanya. Aangevuld met de Britten Sean Connery, Robert Shaw en Bernard Lee levert dat een prachtfilm op.

THUNDERBALL (1965)

Q en Moneypenny doen hier hun inmiddels vertrouwde kunstje en van Blofeld kunnen we hetzelfde zeggen. De stem is dit keer van Joseph Wiseman, die destijds Dr. No speelde (de meeste bronnen geven de credits onterecht aan voorganger Pohlmann). Anthony Dawson is opnieuw de hand met de kat, de rest zit verscholen achter een scherm.

Anthony Dawson wederom onherkenbaar als Blofeld in Thunderball (1965)

Veel heeft deze Blofeld niet te doen. De voornaamste klussen worden geklaard door de Italianen Adolfo Celi als Emilio Largo en Luciana Paluzzi als Fiona Volpe. En om het internationale rijtje compleet te maken is daar nog de Franse Claudine Auger als Domino. De Britse eer wordt hooggehouden door Sean Connery, Bernard Lee, Guy Doleman, Philip Locke en in een heel klein rolletje Philip Stone als SPECTRE nummer 5. Stone staat in het geheugen gegrift als Delbert Grady in Kubricks The Shining (1980).

YOU ONLY LIVE TWICE (1967)

Q in korte broek, Moneypenny als marinemeisje en een iconische Blofeld in de gedaante van Donald Pleasence. De karakters in deze film zijn van boordkarton, Connery staat op de automatische piloot, en van Blofeld blijft weinig meer over als we hem eindelijk te zien krijgen. Dat hadden de filmmakers ook door, vandaar dat ze hem een opzichtig litteken incluis hangend oog hebben gegeven. Pleasence met zijn kale kop werd hiermee wel de meest opvallende (en geïmiteerde) nummer één, maar met zijn geringe lengte wel de minst overtuigende.

Donald Pleasence introduceert zichzelf als Blofeld in You Only Live Twice (1967)

Neem dan de eerste keus, Jan Werich, de Tsjechische acteur. Ook ditmaal geen reus, maar fysiek wel aanwezig. Met baardje, een toef haar en een diepere stem. Helaas helaas besloten de makers na een paar takes om hem te vervangen. Ze waren bang dat hij te veel zou overkomen als een lieve opa. Omdat we niet beter weten dan Pleasence, blijft het natuurlijk gissen hoe Werich het gedaan zou hebben. Maar dit lijkt een regelrechte blunder.

ON HER MAJESTY'S SECRET SERVICE (1969)

Die blunder wordt bevestigd in de volgende film, want exit Pleasence, welkom Telly Savalas. Opnieuw een kale knikker, maar dit keer met een overtuigend fysiek. Het enige dat jammer is: hij is fysiek té aanwezig. Welke Blofeld bindt nou zelf de ski’s onder om achter Bond aan te hobbelen? Savalas dus. Dat is Blofeld onwaardig.

Telly Savalas als hyperactieve Blofeld in On Her Majesty's Secret Service (1969)

Voor Q en Moneypenny is er weinig nieuws onder de zon. Behalve dat Q ditmaal geen enkele gadget voor Bond bedacht heeft.

De cast is weer eens subliem te noemen. Met de Britten Diana Rigg als Tracy, Bernard Horsefall als Campbell en Bernard Lee als M (Bond is dit keer Australiër George Lazenby). Aangevuld met de Italiaanse Gabriele Ferzetti als Marc-Ange Draco en de grandioze Duitse Ilse Steppat als Irma Bunt. Zeg maar een film in de stijl van From Russia with Love. Sfeervol en steengoed.

DIAMONDS ARE FOREVER (1971)

Nou, de Blofeld in dit verhaal staat zo ver van zijn voorgangers af dat we deze versie net zo goed kunnen overslaan. Charles Gray (die eerder Henderson speelde in You Only Live Twice) is de overduidelijk Britse versie van de aartsvijand. Hij ziet er goed uit in zijn Nehrupakje, maar is veel te bekakt. Hij sloft in tegenstelling tot Kojak niet zelf achter Bond aan, maar hult zich wel in vrouwenkleding om... Ja, waarom eigenlijk? Zinloos en belachelijk!

Charles Gray als gentleman-Blofeld in Diamonds Are Forever (1971)

Q geeft Bond handige plastic vingerafdrukken, zodat hij de print van Peter Franks achterlaat. En Moneypenny mag uit haar hok om bij Dover de douanebeambte uit te hangen voordat Bond naar Amsterdam vertrekt. Dat is best een leuke vondst.

Lois Maxwell als Miss Moneypenny in Diamonds Are Forever (1971)

Als we de balans opmaken, hebben we in alle gevallen te maken met klassieke Bond-films. Met uitschieters From Russia with Love en On Her Majesty’s Secret Service. Mocht er een kruising van die twee films gemaakt worden, of iets wat qua gevoel in die buurt komt, dan wordt Skyfall de beste Bond-film ooit gemaakt. En dan maakt het eigenlijk helemaal niet uit of Blofeld wel of niet terugkeert.