Bond Lifestyle gaat Nederlands

En viert dat met een prijzenpakket

Fanwebsite Bond Lifestyle is nu ook beschikbaar in het Nederlands. Om de lancering van deze nieuwe website te vieren organiseert Bond Lifestyle een reeks prijsvragen met prachtige prijzen.

Bond Lifestyle werd in 2005 opgericht door de Nederlandse Bond-fan Remmert van Braam en biedt een overzicht van producten en locaties uit de Bond-films en -boeken. Zo kun je ontdekken welke kleding de bekende spion draagt, welke gadgets en accessoires hij gebruikt, welke voertuigen hij bestuurt, maar ook waar hij heen reist en wat hij eet en drinkt.

Remmert van Braam doet Goldfinger

De Nederlandstalige Bond Lifestyle website bevat naast de producten uit de films ook nieuws en artikelen specifiek gericht op de Nederlandse en Belgische Bond-fans.

Uiteraard zijn ook de Nederlandse items in Bond-films vertegenwoordigd, zoals Heineken en de filmlocaties in Amsterdam. Ter ere van de lancering van de Nederlandstalige website zal in de volgende weken speciaal worden gekeken naar diverse Philips-producten die gebruikt worden in de films, waaronder scheerapparaten, bandrecorders en radio's.

Om de lancering van de Nederlandstalige Bond Lifestyle website te vieren kun je in de maanden september, oktober, november en december diverse prijzen winnen, van 007 eau de toilette, Cartamundi-speelkaarten, het boek 'Bond over Bond' van Sir Roger Moore, de blu-ray van de nieuwe serie Fleming, tot de Q-beker en Duralex-glazen uit Skyfall en de On the Tracks of 007-reisgids van de Nederlandse auteur Martijn Mulder met alle filmlocaties.

Bond Lifestyle is een doorlopend project dat nooit klaar is. De komende tijd zullen dan ook meer producten worden toegevoegd, en met de befaamde Designing 007-tentoonstelling die in oktober in de Kunsthal Rotterdam haar deuren opent en een nieuwe Bond-film in 2015, zal er genoeg nieuws te melden zijn.

Bezoek de Nederlandstalige Bond Lifestyle-website en de Facebookpagina om meteen mee te doen met de prijsvragen en voor de laatste website updates, nieuwtjes en foto’s.

Eerste setfoto Bond 24

Plus: 'Vijftien opnamedagen in Marokko'

De lokale krant Kleine Zeitung uit Oostenrijk schrijft dat een ploeg van zo'n tien man bezig is met de constructie van een decor in Obertilliach. Bedoeld voor de opnames van Bond 24, die ergens in januari of februari volgend jaar gaan plaatsvinden.

Het bergplaatsje Obertilliach dook in augustus plots op als mogelijke locatie voor de nieuwe Bond-film. Wegens een wijziging in het verhaal bleek een eerder gekozen locatie in Noorwegen niet door te kunnen gaan, waarna de makers van Bond 24 besloten uit te wijken naar Tirol. Waar ook gefilmd gaat worden in het plaatsje Sölden.

Ander locatienieuws dook vandaag op in de Marokkaanse media. Waarin geschreven wordt dat het team van Bond 24 vijftien dagen opnames zal gaan maken in Casablanca en Tanger. Vorig weekend werd Bond-acteur Daniel Craig al gespot in Marokko voor een mogelijk locatiebezoek.

De stad Tanger was een van de hoofdlocaties in The Living Daylights (1987).

James Bond als docent

Meer en goed opgeleide technici! Als er één dit uitgangspunt van TechYourFuture, het expertisecentrum voor Techniekonderwijs in ons land, goed begrepen heeft is dat Bond; James Bond. Of misschien moeten we wel zeggen dat de auteur van de Bond-verhalen, Ian Fleming, dit uitgangspunt al goed in de gaten had. Zijn eerste James Bond-avontuur, Casino Royale, verscheen in 1953.

Door gastauteur Geerle van der Wijk

Er zijn inmiddels al aardig wat wetenschappelijke artikelen verschenen over het fenomeen James Bond. Want hoe kunnen we de wereldwijde populariteit van deze geheim agent verklaren? Wetenschap en technologie spelen daar in ieder geval een belangrijke rol in. James Bond heeft Q.

Structuur van de verhalen

Volgens de Italiaanse auteur en wetenschapper Umberto Eco heeft de populariteit te maken met de structuur van de Bond-verhalen. Hij identificeerde een aantal kernelementen, die overigens niet altijd in dezelfde volgorde verschijnen.

• Bond krijgt een opdracht van M, zijn baas en van de afdeling van Q krijgt hij een aantal technische slimmigheden mee.
• Bond komt in contact met de schurk of iemand van zijn organisatie.
• De Bond-girl komt het verhaal binnen en ze wordt voorgesteld aan Bond.
• Bond wordt verleid door de Bond-girl.
• De schurk neemt Bond gevangen, al dan niet tegelijkertijd met de Bond-girl.
• De schurk foltert en martelt Bond en soms ook de Bond-girl.
• Op het moment dat de situatie voor Bond hopeloos is (en de kijker of lezer het zich al niet meer herinnert) gebruikt Bond de technologie die hij van Q gekregen heeft; zijn leven (en vaak dat van velen) is gered door technologie. Bond verslaat de schurk.
• Bond herstelt en brengt tijd door met de Bond-girl. Toch verliest hij haar uiteindelijk (en soms al eerder in het verhaal).

Quatermaster

James Bond heeft Q om zijn missies tot een goed einde te brengen. Q staat voor quatermaster. Eigenlijk heet Q Major Boothroyd. De echte majoor Geoffrey Boothroyd adviseerde Ian Fleming bij het schrijven van zijn boeken als het ging om de keuze van wapens. Zowel in de boeken als in de Bond-films speelt Q een bescheiden rol. Maar de technologische gadgets die zijn afdeling aandraagt hebben Bond en de wereld meer dan eens gered.

Geoffrey Boothroyd en Ian Fleming

James Bond begrijpt dat technologie ons kan vernietigen en bevrijden. Een onschuldige skistok gebruikt hij ineens als wapen. Draait Bond aan een ring om zijn vinger dan brengt de ring een ultrahoog geluid voort. Op die manier weet Bond een glazen vloer te breken en weet te ontsnappen. Uit een pen komen giftige dampen om de vijand mee te bedwelmen. Maar ook een opklapbed (met Bond-girl erin) die omhoog klapt tegen de muur blijkt een stalen bedbodem te hebben. De kogels die de schurken er op afvuren komen er niet door.

Les in wetenschap en technologie

Er is heel wat technologie door de afdeling van Q ontwikkeld. Technologie die we bejubelen in de handen van de held maar vrezen in de hand van de vijand. De Q in de laatste Bond-film Skyfall is eigenlijk meer een computerdeskundige dan een bedenker van gadgets zoals we die in veel films hebben gezien. (Q tegen Bond: ‘Verwacht je soms een exploderende pen? Daar doen we niet meer aan.’)

Q als computerdeskundige in Skyfall (2012)

De wereld van 007 is niet alleen een wereld van snelle auto's, Bond-girls en vodka martini. De Bond-films zeggen veel over onze Westerse cultuur, over onze visie op de maatschappij. Al meer dan vijftig jaar krijgen we door de Bond-films maatschappijleer- en geschiedenisles op een zeer onderhoudende en aansprekende manier. En natuurlijk les in wetenschap en technologie.

'Hoyte van Hoytema DOP Bond 24'

De Nederlands-Zweedse Hoyte van Hoytema wordt de director of photography van Bond 24, meldt Hitfix. Nadat begin dit jaar Skyfall-DOP Roger Deakins aangaf niet terug te keren voor een tweede Bond-film, lag de vacature open.

Van Hoytema behoort op dit moment tot de top in zijn vakgebied. Hij werkte als director of photography onder meer aan Tinker, Tailor, Soldier, Spy (2011), Her (2013) en Interstellar (2014).

Hoyte van Hoytema werd in 1971 in Zwitserland geboren. Zijn ouders zijn Nederlanders. Volgens Wikipedia werd hij afgewezen van de Nederlandse Filmacademie, waarna hij naar de Filmschool in Polen is gegaan. Via wat bijbaantjes kwam hij in Zweden terecht waar hij zijn eerste films draaide. Hij woont met zijn vrouw en dochter in Stockholm.

De opnames van Bond 24 beginnen op 6 december dit jaar.

Website Designing 007 online

De website van Designing 007: 50 Years of Bond Style is online. De tentoonstelling met meer dan 500 James Bond-attributen is vanaf 12 oktober te zien in de Kunsthal Rotterdam. Rondom de tentoonstelling is er voor jong en oud genoeg 007 te beleven.



Zeldzame kostuums, sfeervolle decors, gadgets, rekwisieten, storyboards en originele foto’s zijn te bewonderen in de meeslepende tentoonstelling Designing 007: Fifty Years of Bond Style in de Kunsthal Rotterdam. De tentoonstelling presenteert met gevoel voor de kenmerkende Britse glamour en stijl het vakmanschap van de meest bekende en favoriete geheim agent, James Bond.

In vijf decennia heeft de filmheld een onuitwisbare invloed uitgeoefend op het gebied van kunst, muziek, mode, technologie, design en lifestyle. Samen met vele filmfragmenten biedt Designing 007: Fifty Years of Bond Style bezoekers een ongeëvenaarde multimediale beleving van vijftig jaar James Bond-filmgeschiedenis.

Ontdek in de tentoonstelling aan de hand van twaalf verschillende settings — vanaf Dr. No in 1962 tot Skyfall in 2012 — de vormgeving en stijl achter het meest succesvolle filmmerk aller tijden. Meer dan 500 onvergetelijke objecten zijn te zien waaronder Roger Moore's witte smoking uit Octopussy (1983) en zijn ruimtepak uit Moonraker (1979); de oranje bikini, gedragen door Halle Berry in Die Another Day (2002); Scaramanga's gouden pistool uit The Man with the Golden Gun (1974); de afschrikwekkende zilveren tanden van Jaws, voor het eerst te zien in The Spy Who Loved Me (1977); gadgets van de 'Q-afdeling' zoals de attachékoffer uit From Russia with Love (1963); en de Aston Martin DB5 uit GoldenEye (1995), die in 2012 zijn rentree maakt in Skyfall.

Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus (Engelstalig) met essays van de curators van de tentoonstelling, en van Ian Fleming biograaf Andrew Lycett. De prijs bedraagt € 38,50.

De tentoonstelling is samengesteld met exclusief materiaal uit de archieven van EON Productions in opdracht van het Barbican Londen door gastcurator Bronwyn Cosgrave, Oscar-winnende kostuumontwerper Lindy Hemming en ontwerper Ab Rogers.

Openingstijden

• Dinsdag t/m zaterdag 10.00 - 17.00 uur
• Zon- en feestdagen 11.00 - 17.00 uur
• Maandag, 25 december en 1 januari gesloten
• Extra open op maandag 20 oktober en 29 december 11.00 - 17.00 uur

Toegangsprijzen

• Volwassenen €11
• Groepen (min. 15 pers) €8,50
• CJP/studenten t/m 26 jaar €6
• Jeugd 6 t/m 18 jaar €2
• Kinderen t/m 5 jaar gratis
• Kunsthal Vriend, Cirkel en Zakenkring gratis
• Museumkaart, Rotterdampas, ICOM, Leden Vereniging Rembrandt gratis
• Museumparkticket €27,50

Events & arrangementen

Events

Extra events tijdens de looptijd van de tentoonstelling zoals lezingen en filmvoorstellingen worden via www.kunsthal.nl bekend gemaakt.

Pop-up Store

De speciale Pop-up Store in de tentoonstelling verkoopt onder meer publicaties, posters en accessoires van James Bond.

Educatie

James Bond speurtocht

Kinderen gaan aan de slag met een ‘Top Secret File’. Met deze speurtocht volgen de kinderen als een echte ‘James Bond’ een bepaalde verhaallijn van één van de Bond films en proberen het mysterie op te lossen. De speurtocht is geschikt voor kinderen vanaf 6 jaar en is gratis verkrijgbaar in de Kunsthal.

Maak samen met je klas een Bond-trailer

Neem met je klas deel aan de workshop van Digital Playground; centrum voor praktijkgerichte media-educatie in Rotterdam. Na een bezoek aan de tentoonstelling maken de leerlingen bij Digital Playground een filmtrailer in Bondstijl. Ze acteren, filmen en monteren zelf een verhaal, passend bij de stijl van James Bond. Voor meer informatie: www.digitalplayground.nl/rotterdam, reserveren kan via 010 4126031.

Rondleidingen

Kijk voor informatie en het reserveren van een rondleiding door Urban Guides op www.kunsthal.nl.

Kunsthal Designing 007 arrangement

De Kunsthal biedt tijdens de tentoonstelling een bijzonder arrangement voor bedrijven. Ontdek samen met uw relaties, medewerkers en klanten de wereld van innovatie en actie, stijl en aantrekkingskracht van de meest bekende en favoriete geheim agent, James Bond.

Het Designing 007 arrangement bestaat uit:

• Ontvangst met cocktail in het Kunsthalcafé
• Een bezoek én rondleiding door de tentoonstelling
• Borrel met luxe hapjes
• Goodie bag met onder meer het James Bond ‘paspoort’

Het Designing 007 arrangement is geschikt voor groepen van min. 50 tot max. 100 personen (€75 euro per persoon excl. btw). Het arrangement geldt van dinsdag t/m vrijdag tussen 10.00 en 18.00 uur, en niet tijdens de herfst- en kerstvakantie in verband met bezoekersdrukte. Buiten reguliere openingstijden van de Kunsthal is het arrangement (met meerkosten vanwege langere openstelling) ook te boeken. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Sarah Slootweg via slootweg@kunsthal.nl.

Mainport Hotel package

Mainport, het officiële partner hotel van Designing 007: Fifty Years of Bond Style, geeft toegang tot alle continenten van de wereld in een 5 sterren design setting. Uniek gelegen aan de oevers van de Maas, met adembenemend uitzicht over het water. Laat je meeslepen in een luxe lifestyle van cocktails en dromen, valet parking, butler service en exceptionele drinks & bites. Mainport ontspant door ’s werelds beste spa faciliteiten in de kamers en in Spa Heaven. Mainport is op loopafstand van vele hotspots zoals de Kunsthal.

Designing 007 hotelarrangement

• Overnachting in king-size City XL kamer met whirlpool, walk-in shower en spiegel-tv
• Live-cooking ‘Champagne’ ontbijtbuffet
• Een cocktail in cocktailbar ‘on The Rocks’
• Bezoek aan Designing 007: Fifty Years of Bond Style in de Kunsthal
• Vrij gebruik van Spa Heaven op de 8e verdieping inclusief Finse panoramasauna, Turks stoombad, zwembad en Life Fitness Gym
• Designing 007 goodies op de kamer
• ‘The Explorer’ stadsplattegrond met 60 hotspots

Reserveer dit exclusieve arrangement voor slechts €79 per persoon: Reservations@mainporthotel.com / +31 10 217 5707.

Easy upgrade

Je eigen privésauna op de kamer? Reserveer de Waterfront Sauna kamer voor slechts €40 extra per kamer.

Bovenstaande arrangement is op basis van beschikbaarheid en exclusief 4,5% logiesbelasting. Kijk voor meer informatie op: www.mainporthotel.com.

Bonds Aston Martin arriveert in Rotterdam

Niemand minder dan Pierce Brosnan in de persoon van 'Bond, James Bond' scheurde er in, de lichtgrijze Aston Martin DB5. Maandagmiddag dook deze wereldberoemde klassieker uit GoldenEye opeens op in Rotterdam.

Onder grote geheimhouding en strenge veiligheidsmaatregelen werd de wagen van geheim agent 007 afgeleverd bij de Rotterdamse Kunsthal. Het is het eerste stuk van de tentoonstelling Designing 007: Fifty Years of Bond Style, die vanaf 12 oktober is te zien in de kunstinstelling aan de Westzeedijk.

"Het was een geheime operatie, maar nu dus niet meer," zegt een Kunsthalwoordvoerder. "Maar hij is nu veilig binnen. Het is het eerste object en ook gelijk een van de meest in het oog springende. De Aston Martin DB5 zal een speciale plek op de tentoonstelling krijgen. Waar hij nu staat? Nou, niet op onze parkeerplaats."

De komende weken komen meer dan 500 gadgets, kostuums en rekwisieten voor de tentoonstelling aan in Rotterdam. Samen met vele filmfragmenten zal vijftig jaar filmgeschiedenis van James Bond in de Kunsthal tot leven worden gebracht. Designing 007 was hiervoor te zien in Moskou.

Bron: AD

Commentaar: de Kunsthal zelf twittert over de Aston Martin DB5 uit Skyfall. Het ligt er maar aan welke nummerplaat het betreft: BMT 216A was te zien in Goldfinger (1964), Thunderball (1965) en Skyfall (2012). BMT 214A kwam voor in GoldenEye (1995) en Tomorrow Never Dies (1997). De Aston Martin DB5 uit Casino Royale (2006) had een nummerplaat uit de Bahama's: 56526.

Richard Kiel (Jaws) overleden

Richard Kiel, die de legendarische Bond-schurk Jaws speelde in The Spy Who Loved Me (1977) en Moonraker (1979), is gisteren onverwachts overleden. Hij is 74 jaar geworden. Dat meldt TMZ.

Noem een Bond-schurk en Jaws zal waarschijnlijk als eerste te binnen schieten. Iconischer dan dit krijg je ze tegenwoordig niet meer.

Met zijn 2 meter 17 en handen als kolenschoppen was het zeer waarschijnlijk dat James Bond een zware dobber aan hem had. Met kracht kon de geheim agent het onmogelijk van hem winnen — tegen Jaws was alleen slimheid opgewassen.

In iedere confrontatie met Bond moest Jaws, vaak letterlijk, het onderspit delven. Hij werd bedolven onder een bouwconstructie, viel met een auto van een afgrond, werd uit een rijdende trein geduwd, met een magneet in een haaienbassin gekeild, trok zijn parachute stuk en viel in een circustent, stortte met kabelbaan en al naar beneden en denderde in volle vaart van de watervallen van Iguaçu. En iedere keer kwam hij er zonder kleerscheuren van af. Jaws was tamelijk hardleers.

Hij paste naadloos in de fantasiewereld van James Bond. De zwijgzame Jaws was gevaarlijk, komisch en soms zelfs aandoenlijk. Een publiekslieveling. Het verhaal gaat dat hij tijdens een testscreening van The Spy Who Loved Me favoriet bleek bij de kleinzoon van regisseur Lewis Gilbert. Werd het personage aanvankelijk gedood door een haai, in een nieuw verzonnen einde overleefde Jaws ook deze aanval en mocht hij, als enige schurk in de serie, nog een keer meedoen.

In Moonraker werd het personage enigszins misbruikt. De dreiging was ver te zoeken en het slapstickelement kreeg de overhand. Nadat hij ook nog eens verliefd werd op een petieterig bebrilde blondine, was er van de oorspronkelijke Jaws weinig meer over. De verliefde reus draaide om als een blad aan een boom waarna hij ineens... een goedzak werd! Het was nu wel een beetje klaar met Jaws. Na Moonraker is hij niet meer teruggekeerd.

Ondanks dat hij later slecht ter been was, was Richard Kiel een graag geziene gast tijdens James Bond-evenementen. Daar ging hij steevast op de foto met bezoekers, waarin hij hun hoofd tussen zijn reusachtige handen klemde.

In een reactie op het overlijden van Richard Kiel laat medespeler Roger Moore (86) weten dat hij sprakeloos is. Deze zondag nog zaten ze samen in een radioprogramma, Moore vanuit Engeland, Kiel vanuit een studio in Amerika. Daar viel het de oud-007 al op dat Kiel erg zwak klonk. Kiel had vorige week zijn been gebroken en moest deze week naar het ziekenhuis voor een operatie. Waaraan hij precies overleden is, is niet bekend.

Richard Kiel laat een vrouw, vier kinderen en negen kleinkinderen achter.

Now pay attention, double-o-seven

Honderd jaar Desmond Llewelyn

Als er één man vergroeid was met James Bond, dan is het Desmond Llewelyn. De man die bijna veertig jaar lang Q gestalte gaf. De man die in zeventien Bond-films zou optreden. De man die vijf Bond-acteurs zou bedienen.

Aanstaande vrijdag 12 september zou deze man honderd jaar geworden zijn.

Desmond Wilkinson Llewelyn. Hij werd in 1963 gevraagd als vervanger van Peter Burton, die de Q-figuur (toen nog Major Boothroyd) had gespeeld in Dr. No. Burton was verhinderd voor de tweede Bond-film. Exit Burton, welkom Llewelyn. Niemand kon op dat moment vermoeden dat het een carrière zou worden die de rest van zijn leven zou beïnvloeden.

Desmond Llewelyn was Q. En Q was Desmond Llewelyn. Overal waar hij kwam het uithangbord van 007. Al was Llewelyn in het echte leven technisch gezien een worst. Op een hotelkamer kreeg hij de televisie niet aan, een simpele afstandsbediening was voor hem al abracadabra.

In zijn eerste optreden in From Russia with Love levert Llewelyn (als Boothroyd) vrij kleurloos een attachékoffer af. Pas vanaf de volgende film, Goldfinger, zou de wat stugge Q officieel zijn intrede doen. En daarmee had Llewelyn het personage te pakken.

Llewelyns eerste optreden in From Russia with Love (1963)

De nieuwe regisseur Guy Hamilton wilde dat Llewelyn de rol met een zekere weerzin tegen Bond speelde. De geheim agent molde immers al zijn spullen, Q mocht laten blijken dat hij het daar niet mee eens was.

Q: Now this one I'm particularly keen about. You see the gear lever here? Now, if you take the top off, you will find a little red button. Whatever you do, don't touch it.
Bond: Yeah, why not?
Q: Because you'll release this section of the roof, and engage and then fire the passenger ejector seat. Woesh!
Bond: Ejector seat? You're joking!
Q: I never joke about my work, double-o-seven.

Vanaf die tijd ontstond er een leuke spanning tussen Bond en de quartermaster van MI6. Een relatie die gaandeweg ontdooide, waardoor Q meer de rol van vriendelijke oom vervulde waarmee Bond een plagerijtje kon uithalen.

Maar hoe kinderachtig de uitvindingen soms ook waren, de scènes met Q waren altijd een hoogtepunt van de film. En niet zelden wist Bond zichzelf (en de wereld) te redden met behulp van een stuk technisch vernuft. Met andere woorden: zonder Q was Bond waardeloos geweest.

Samen met Bernard Lee als M en Lois Maxwell als Miss Moneypenny werd Desmond Llewelyn jarenlang de vaste kern van de Bond-films. Sean Connery werd vervangen door George Lazenby, Lazenby weer door Connery en die door Roger Moore, maar het drietal bleef lange tijd overeind.

De enige keer met z'n drieën in beeld, de vaste kern in On Her Majesty's Secret Service

Bernard Lee overleed in 1981 na elf Bond-films. Maxwell mocht blijven zolang leeftijdsgenoot Moore zijn licence to kill behield. Toen Moore er mee stopte, werd Maxwell na veertien avonturen vervangen door een jonger exemplaar.

Llewelyn hoefde niet weg. Sterker nog, hij mócht niet weg. Hij was zo vergroeid met de filmserie — een Bond-film zonder hem was ondenkbaar. Zelfs toen Bond begin jaren negentig na een gat van zes jaar ten dode leek opgeschreven, keerde Llewelyn, inmiddels hoogbejaard, terug in GoldenEye (1995).

Q te midden van zijn gadgets (1995)

Op de vraag hoelang hij het nog wilde volhouden, antwoordde hij: zolang als ik leef. En zo is het gegaan.

Op zondag 19 december 1999 keerde Desmond Llewelyn (85) niet terug van een signeersessie. Een tegenligger. Een frontale botsing. Het werd hem fataal.

Vlak daarvoor was hij nog in Amsterdam ter promotie van de nieuwste Bond-film The World Is Not Enough, waarin hij het mooiste filmafscheid heeft gekregen dat denkbaar is. Een laatste scène die met de kennis van nu zoveel meer betekenis heeft gekregen.


*Het geboortejaar 1913 in de video moet 1914 zijn.

Gottfried John uit GoldenEye overleden

De Duitse acteur Gottfried John, onder meer bekend als slechterik in GoldenEye (1995), is gisteren overleden. Hij is 72 jaar geworden.

John speelde generaal Ourumov in de Bond-film uit 1995, met Pierce Brosnan als 007. Internationaal kreeg hij ook bekendheid als Julius Caesar in de film Asterix & Obelix tegen Caesar.

Gottfried John met Famke Janssen in GoldenEye

John had in eigen land een grote staat van dienst. Hij werkte veel met regisseur Rainer Werner Fassbinder, onder meer in Die Ehe der Maria Braun, Berlin Alexanderplatz en Lili Marleen.

De acteur met de markante kop was ook te zien in afleveringen van Duitse krimi's als Tatort en Derrick. Hij overleed aan kanker.