Honderd jaar Ilse Steppat

Mijn favoriet aller handlangers, uit mijn favoriet aller Bond-films: Ilse Steppat als Bösewicht Irma Bunt in On Her Majesty's Secret Service (1969).

Vandaag zou de Duitse actrice honderd jaar zijn geworden (hoewel sommige bronnen 11 november 1917 beweren). Inmiddels is zij al bijna vijftig jaar dood. Slechts vier dagen na de première van OHMSS overleed zij aan een hartaanval.

Acht jaar geleden, ter nagedachtenis aan haar veertigste sterfdag, was dit artikel op Bond Blog te lezen, hoeven we dus niet te herpubliceren. Met een alleraardigste anekdote (hoewel niet in het voordeel van Steppat) van Telegraaf-journalist Henk ten Berge, getiteld 'De enige waar James Bond bang voor was'.

Ilse Steppat als Irma Bunt is gewoon perfect gecast; die doorleefde stem met dat zware Duitse accent, dat padachtige uiterlijk (om Flemings beschrijving van Bunt aan te halen), die scherpgetekende wenkbrauwen met daaronder die priemende ogen. Daar hoefde Steppat verder weinig voor te doen.

In haar eerste ontmoeting met Bond, die vermomd als Sir Hilary Bray op het station van het Zwitserse Lauterbrunnen arriveert (klik hier voor een uitgebreid reisverslag), is de toon meteen gezet: die haviksogen houden alles in de gaten. Bovendien, zo leren wij later, heeft ze het gehoor van een olifant.

Na de kennismaking met de stijve Brit vertrekken zij per arrenslee naar een gereedstaande helikopter richting Piz Gloria. Wat volgt is een van de mooiste scènes uit de James Bond-serie. De combinatie van die prachtige besneeuwde locatie, de wonderschone muziek van John Barry, de verbluffende luchtfotografie van Johnny Jordan, het perfecte spel van Ilse Steppat: „Not ground. Ice.” Let daarbij vooral op het rondvliegende speeksel.

„Now up into the Alps.”

„That is avalanche damage.”

„You enjoy the skiing, or the bobsleigh perhaps?”
„I’m not a sporting man, Fräulein. Even when I’m at my best.”
„Do you feel the airsickness?”

„Up to there is for the public, and from here upwards it is strictly private. No one, no one at all, may come through without permission from the Count. There is the Bleuchamp Institute for allergy research.”
„What kind of allergies?”
„All of them. Like the hay fever, or the sickness caused by the oysters, or inability to eat meat. The Count is the great specialist in this field.”

„I'll be glad to get my feet on the ground.”
„Not ground. Ice.”

Irma Bunt is de persoonlijke secretaresse van Ernst Stavro Blofeld. Ze draagt zorg voor zijn Angels of Death, de allergiepatiënten in zijn kliniek Piz Gloria in de Zwitserse Alpen.

Wanneer Blofeld Bonds cover als Sir Hilary Bray ontdekt, is het de taak aan Bunt om 007 in de val te lokken. Als Bond zijn gebruikelijke nachtronde maakt en stiekem bij patiënte Ruby in bed denkt te kunnen kruipen, duikt Irma Bunt plots tevoorschijn. Bonds spel is uit.

Nadat Bond gevangen is genomen in de machinekamer van de kabelbaan, weet hij Piz Gloria per ski te ontsnappen. Na een spectaculaire ski-achtervolging door Blofeld en zijn mannen, wordt hij in het dal opgewacht door Irma Bunt. Inmiddels is reddende engel Tracy opgedoken, die samen met Bond in haar auto weet te ontkomen. Bunt zit ze echter op de hielen. Als zij op een bevroren racebaan belanden, weten ze SPECTRE eindelijk van zich af te schudden.

Uiteindelijk blijkt Irma Bunt toch het laatste woord te hebben. Bond en Tracy zijn zojuist getrouwd en vertrekken op huwelijksreis. Nu Piz Gloria is verwoest en SPECTRE neergeslagen lijkt te zijn, hadden ze niet meer aan Blofeld gedacht. Tot het moment een auto voorbij komt met daarin de SPECTRE-leider en achterin een schutter. Het is Irma Bunt die de trekker overhaalt en Bonds kersverse bruid neerschiet.

Blofeld keert de volgende film terug, van zijn handlanger wordt nooit meer iets vernomen...

Irene Papas

Producent Harry Saltzman had aanvankelijk de Griekse actrice Irene Papas op het oog voor de rol van Irma Bunt. Regisseur Peter Hunt (hierboven te zien met Ilse Steppat) vond Papas er te sympathiek uitzien voor de rol, waarna hij op aanraden van een casting director uit München kennismaakte met Ilse Steppat. De actrice, die in Duitsland een bekende naam was, maar buiten haar geboorteland geen enkele ervaring had, leek geboren voor de rol van Blofelds boosaardige assistent.

In haar eerste ontmoeting met producent Cubby Broccoli ontstond een vrolijk misverstand, toen zij het Duitse woord 'engagiert' (toegewijd) verwarde met het Engelse 'engaged' (verloofd). Zo vertelde zij de James Bond-producent dat zij 'verloofd' was met iedere producent voor wie zij tot dan toe had gewerkt. Als Steppat haar fout niet had ontdekt, had Broccoli waarschijnlijk eieren voor zijn geld gekozen en Papas alsnóg ingehuurd.

In het boek The Making of On Her Majesty's Secret Service van Charles Helfenstein, is te lezen dat kostuumontwerper Marjory Cornelius er achter kwam dat Ilse Steppat, ondanks dat zij getrouwd was met acteur en regisseur Max Nosseck, lesbisch was. Perfect voor de rol van Irma Bunt, maar, zo dacht Cornelius, wellicht een probleem als zij straks wekenlang zit opgesloten op een bergtop met allemaal prachtige vrouwen! Het was 1968 hè...

Peter Hunt vroeg Steppat daarop of zij een vriendin had van hetzelfde postuur die als stand-in kon figureren. De actrice bleek gecharmeerd van het idee en bracht haar vriendin mee naar de set. Van enige vorm van #metoo met Blofeld's Angels of Death is voor zover bekend nooit sprake geweest.

Naast actrice was Ilse Steppat ook zangeres. Naar aanleiding van haar rol in de James Bond-film nam zij een komisch bedoelde plaat op, genaamd Beware Mr. Bond, My Name Is Irma Bunt. De 45-toerenplaat werd uitgebracht in januari 1970, enkele weken na Steppats onverwachte overlijden. Van de opname moet slechts een handvol kopieën bestaan. Op internet is het helaas nergens te vinden. Wie Ilse Steppat wil horen zingen, moet het doen met Tausend kleine Lügen.