007 in 2023: een jaaroverzicht

Het is maar hoe je het bekijkt: wat betreft Bond 26 zijn we namelijk net zoveel wijzer als vorig jaar rond deze tijd. Aan de andere kant bleek James Bond springlevend in tal van andere uitingen. Zo zag dit jaar een heuse James Bond-spelshow het levenslicht, keerden een groot aantal klassieke Bond-films terug in de bioscoop, waren ze aan het eind van het jaar állemaal te zien op tv en kregen we een kerstcadeautje in de vorm van twee luxe soundtrack-cd’s.

Dit waren in 2023 de belangrijkste momenten in de wereld van nul-nul-zeven:

Januari

••• Casino Royale in Concert komt naar Nederland en België. In mei vinden zes voorstellingen plaats (waarvan twee in België), waarbij de film te zien is op het grote scherm terwijl een symfonieorkest live de muziek van David Arnold speelt. >>>

••• De bioscooppremière van Dr. No vindt in Nederland plaats op 31 januari 1963, dit jaar precies zestig jaar geleden. De eerste James Bond-film is op dat moment in twee Amsterdamse bioscopen te zien. De week daarna slechts in één... Bond Blog blikt terug op de aanloop naar en de ontvangst van die eerste Bond-film. >>>

Februari

••• De man met duizend stemmen. De man die vrijwel nooit te zien was, maar wel te horen in meer dan 200 film- en tv-producties, waaronder een handvol James Bond-films. Van Dr. No (1962) tot Never Say Never Again (1983) was Robert Rietti te horen en te zien als vriend en vijand. De Engels-Italiaanse stemacteur zou honderd jaar zijn geworden. >>>

••• De Amerikaanse zanger, componist en producer Burt Bacharach is op 94-jarige leeftijd overleden. Hij schreef de muziek van tientallen hits van onder anderen The Carpenters, Aretha Franklin, Tom Jones en vooral Dionne Warwick. In 1967 verzorgde hij de muziek voor de James Bond-parodie Casino Royale, waarvoor hij onder meer het nummer The Look of Love van Dusty Springfield schreef. >>>

••• Barbara Broccoli heeft ons niets nieuws te melden over Bond 26. Dus meldt zij op de rode loper van de BAFTA’s dat zij niets te melden heeft: er is geen script, laat staan dat er iemand is gecast. En dat zal het hele jaar zo blijven... >>>

••• Passages die volgens de uitgever racistisch zijn in de Engelstalige boeken van schrijver Ian Fleming over James Bond worden volgens de krant The Telegraph in een nieuwe uitgave verwijderd of aangepast. Eerder ontstond ophef nadat de Engelse uitgeverij Puffin bekendmaakte delen van de kinderboeken van Roald Dahl te hebben laten aanpassen. Onder meer de woorden ‘dik’ en ‘lelijk’ werden weggelaten bij de beschrijving van een personage. >>>

••• Onderwaterregisseur Ricou Browning overlijdt op 93-jarige leeftijd. Browning regisseerde de onderwateropnamen van Thunderball (1965) en diens remake Never Say Never Again (1983), twee James Bond-films die zich voor een groot deel onder de zeespiegel afspelen. Hij was de laatst overlevende van de Universal Classic Monsters en was medebedenker van de tv-serie Flipper. >>>

Maart

••• De man verantwoordelijk voor ‘het spel met ritmisch bewegende kleurenfiguren’ uit de titelsequentie van Dr. No (1962) is overleden: animator Trevor Bond werd 89 jaar. Bond was ook als assistent betrokken bij de titelsequenties van From Russia with Love (1963) en Goldfinger (1964). >>>

••• Een grote naam in de filmwereld: Chaim Topol overlijdt op 87-jarige leeftijd. Onder alleen zijn achternaam werd hij via Broadway en Hollywood wereldberoemd met de rol van Tevye in Fiddler on the Roof. In 1981 speelde hij de mysterieuze Columbo in de For Your Eyes Only. Later in het verhaal blijkt deze Milos Columbo de kwaadste niet en helpt hij James Bond in zijn eindstrijd tegen booswicht Kristatos. >>>

••• Twee acteurs uit From Russia with Love (1963) zouden honderd jaar zijn geworden: Vladek Sheybal en George Pastell. Sheybal speelde schaakgrootmeester en SPECTRE-agent Kronsteen. Pastell was te zien als treinconducteur van de Oriënt Express. Vladek Sheybal was als regisseur nog enige tijd werkzaam in Nederland bij Theatergroep Centrum. >>>

••• Stuntman Richard Hammatt overlijdt op 75-jarige leeftijd. Hammatt werkte mee aan de Pierce Brosnan-Bond-films GoldenEye (1995), Tomorrow Never Dies (1997) en The World Is Not Enough (1999). Twee jaar geleden was hij nog te zien in de prima documentaire Hollywood Bulldogs — The Rise and Falls of the Great British Stuntman van John Spira. >>>

••• James Bond komt terug in een nieuw boekenavontuur: On His Majesty’s Secret Service van Charlie Higson. Het verhaal is speciaal geschreven ter ere van de kroning van de nieuwe Britse koning Charles en plaatst 007 in de huidige tijd in een race tegen de klok om de kroning veilig te stellen. >>>

April

••• Iedereen doet maar of het de meest felbegeerde klus is in filmland, maar in principe is James Bond spelen een hondenbaan. Of je moest in de jaren 70 Roger Moore heten. Verder is het maar bar weinig acteurs gelukt er van te genieten. De nieuwe nul-nul-zeven staat een meedogenloos karwei te wachten. >>>

••• Ik ben geen fan van Ian Flemings eersteling Casino Royale, het boek dat op 13 april zijn platina jubileum viert. Toen ik het in de zomer van 2003 voor de tweede keer las, ben ik blijven steken op bladzijde 101, bij het hoofdstuk La vie en rose. De boekenlegger moet nog steeds op diezelfde pagina steken. De Engelse versie deed het enkele vakanties later iets beter, maar het blijft dat ik Casino Royale een taai voorgerecht vind. >>>

••• Regisseur Martin Koolhoven gaat het land door met elf filmcolleges (dat blijken er uiteindelijk twaalf te worden) die in het teken staan van James Bond. Na het college vindt de vertoning van een Bond-klassieker plaats op het grote doek. >>>

••• Voordat hij het land doorkruist, trapt Martin Koolhoven af met Goldfinger (1964) in filmmuseum Eye. Als we toch geen nieuwe Bond-film krijgen, dan kijken we die ouwe films wel in de bioscoop. Voordeel is dat je precies weet waar je aan toe bent; je zult nooit teleurgesteld de zaal verlaten en naderhand zeurt er niemand dat James Bond is vermoord. Win-win. En wat is er nou fijner dan een Bond-film op het grote scherm? Een impressie van een heerlijke avond. >>>

••• Acteur Brian Cox speelt de gezagvoerder in de spelshow 007: Road to a Million (toen nog 007’s Road to a Million getiteld), waar deelnemers over de hele wereld naar Bond-locaties reizen om te strijden om een bedrag van 1 miljoen pond. De Schotse steracteur Cox speelt in de spelshow The Controller, de man die de touwtjes in handen heeft en het de kandidaten moeilijk maakt. >>>

Mei

••• Met mijn jongste dochter kijk ik mijn favoriete Robin Hood-film: Prince of Thieves. ‘Prince of Tyfus’, zoals zij zegt. Kort daarop vroeg zij of we nog zo’n soort film hadden. Niet omdat ze Robin Hood nou zo goed vond, meer om er samen gezellig naar te kijken. Ondertussen zetten we in de meivakantie iedere avond een film op. Ze is alleen nog niet op het idee gekomen een James Bond-film te noemen. Ik zal mijn hints opzichtiger moeten maken... >>>

••• Bond in Motion in Brussel is een maand langer open. Tot en met 25 juni zijn de vijftig officiële Bond-voertuigen nog te bezichtigen in de Belgische hoofdstad. >>>

••• Het zal jaloezie zijn. Anders kan ik het ook niet verklaren waarom ik het enthousiasme over de nieuwe Mission: Impossible-trailer niet deel. Jaloers dat de held van dit verhaal toevallig de naam Hunt draagt in plaats van Bond. Terwijl die Bond hetgeen Hunt doet met z’n motor en op die trein al eerder deed. Maar Hunt doet het beter. Dat schuurt. >>>

••• Met dank aan de inzet van Bond-fan Ian Jacklin wordt de zogenaamde ‘Lazenby-lamppost’ in ere hersteld. De lantaarnpaal aan de oever van de Theems met uitzicht op de Big Ben was te zien in de publiciteitsfoto’s die Terry O’Neill maakte van de nieuwe James Bond George Lazenby in 1968. >>>

••• Op 80-jarige leeftijd overlijdt filmjournalist Iain Johnstone. Johnstone was auteur van het making of-boek The World Is Not Enough: A Companion. Johnstone was degene die John Cleese bij de Bond-films haalde. >>>

••• Het is een intrigerende film geworden, de documentaire The Other Fellow van Matthew Bauer, over mannen die allemaal dezelfde naam dragen, die van Bond, James Bond. De film gaat in Engeland in première. >>>

••• Het Nederlandstalige James Bond-magazine Bondesque is terug. Het blad belooft originele, informatieve en verrassende artikelen over de wereld van 007 te brengen. De inhoud is samengesteld door hoofdredacteur Merlijn Kuiper in samenwerking met James Bond-kenners van over heel de wereld. >>>

••• Op 83-jarige leeftijd overlijdt Tina Turner. De zangeres overleed na een lang ziekbed in haar huis in Küsnacht in Zwitserland. In 1995 luidde Tina Turner met de gelijknamige titelsong van de James Bond-film GoldenEye een nieuw tijdperk in voor 007. >>>

Juni

••• Tot het moment er eindelijk nieuws is over Bond 26, kan ik voorlopig iedere column beginnen met ‘bij gebrek aan een nieuwe Bond-film’. Daarom: bij gebrek aan een nieuwe Bond-film hebben we altijd nog de alternatieven in het vooruitzicht. Zoals eind deze maand de zomer van de blockbusters begint. En Bond zit daar niet bij. >>>

••• Oud-007 George Lazenby (83) is zo’n halve dag doodverklaard door Google. Wie in de zoekfunctie ‘George Lazenby’ intikte, kreeg te zien dat de acteur zaterdag 3 juni was overleden. Later werd deze misstand weer hersteld. Lazenby’s voorganger en opvolger, acteurs Sean Connery en Roger Moore, overleden respectievelijk in 2020 en 2017. Sinds Connery’s overlijden is George Lazenby de oudst levende James Bond-acteur. >>>

••• Wie wel echt overlijdt is meervoudig James Bond-stuntman Dinny Powell. Powell werkte mee aan Bond-films in de jaren 60, 70, 80 en 90. Hij was de grondlegger voor drie generaties aan Powell-stuntlieden die tot vandaag de dag in de filmwereld werken. Dinny, die eigenlijk Dennis heette, Powell werd 90 jaar. >>>

••• De definitieve speeldata van Martin Koolhovens colleges over James Bond zijn bekend. Er is een aantal kleine wijzigingen ten opzichte van de speellijst zoals aangekondigd in april. Later zal You Only Live Twice er nog tussengepropt worden. >>>

••• Oud-Bond-producent Albert R. ‘Cubby’ Broccoli is in het Italiaanse Calibrië geëerd met een buste en een studiebeurs in zijn naam. Het beeld is te bewonderen zijn in het Italiaanse plaatsje Carolei. Hoewel Cubby Broccoli in 1909 werd geboren in New York, waren zijn ouders Italiaanse immigranten die rond de vorige eeuwwisseling neerstreken in de Verenigde Staten. >>>

Juli

••• Of hij er al aan had gedacht om Jeroen Krabbé te vragen. Aardige man, maar nee, niet aan gedacht. Bovendien, gaat Martin Koolhoven verder: „We rijden wel terug, we rijden alleen niet heen. We zijn daar al in de buurt.” Geen probleem, geef ik aan, ik wel hem best ophalen. „Meen je dat?” In dat geval: „Check eerst of hij überhaupt wel kan.” >>>

••• De Nederlands-Zweedse cinematograaf Hoyte van Hoytema zal te gast zijn in het VPRO-programma Zomergasten. Van Hoytema was director of photography van de Christopher Nolan-films Tenet, Dunkirk, Interstellar en meest recentelijk Oppenheimer. In 2015 draaide hij de 24e James Bond-film Spectre. >>>

••• Bond-girl Daniela Bianchi is te gast op de eerste editie van het Conero Film Festival. Het was lang geleden dat we een glimp van de inmiddels 81-jarige oud-actrice zagen. Nog immer is de Italiaanse een charmante verschijning en onmiskenbaar dezelfde als de Bond-girl uit From Russia with Love, dit jaar zestig jaar geleden. >>>

••• Ondanks dat het merk James Bond momenteel op sterven na dood is, of volgens sommigen simpelweg morsdood, gloort er hoop aan de horizon met de komst van een nieuwe acteur in de hoofdrol. Want ja, die gaat er komen. Al duurt het tien jaar, James Bond zal worden gereanimeerd. Met die nieuwe man genereert het merk James Bond bakken aan publiciteit. Dat is hard nodig. >>>

••• Deel twee uit de Double-O-trilogie van Kim Sherwood krijgt de titel A Spy Like Me. Eerder verscheen van Sherwood Double Or Nothing, een verhaal over de zoektocht naar James Bond. Het boek moet te koop zijn vanaf 25 april 2024. >>>

Augustus

••• In tegenstelling tot onze held heb ik zelf de avontuurlijke instelling van een piepkuiken. Rijdend over de autoroute, autobahn en autostrada, met uitzicht over eindeloze bergtoppen, spoken twee uitspraken dikwijls door mijn hoofd: ‘I’m not a good traveller’, aldus George Lazenby vermomd als Sir Hilary Bray als hij in Lauterbrunnen de trein uitstapt. Denk daar een dikke overjas met dito hoedje bij en dat ben ik. Aan een andere uitspraak heb ik meer houvast: ‘Never say no to adventures, always say yes. Otherwise you’ll lead a very dull life’. >>>

••• Van de hand van illustrator Jeff Marshall verschijnt het boek Beauty of Bond, een rijk geïllustreerd werk met 55 unieke tekeningen van de vrouwen uit de James Bond-films. Het boek telt 120 pagina’s met teksten van Simon Firth. >>>

••• De Britse talkshowhost Sir Michael Parkinson overlijdt op 88-jarige leeftijd. Tijdens zijn lange televisiecarrière kreeg Parkinson alle James Bond-acteurs te spreken. Zie die gesprekken hier: >>>

••• Het is de honderdste geboortedag van Julius W. Harris. De acteur gaf gestalte aan Tee Hee, de handlanger van slechterik Dr. Kananga in Roger Moores eerste James Bond-film Live and Let Die uit 1973. Met zijn grijper en zijn sardonische lach wist Harris een gedenkwaardige Bond-schurk neer te zetten. Julius W. Harris overleed in 2004 op 81-jarige leeftijd. Een eerbetoon. >>>

••• De nooit uitgebrachte James Bond-song van Amy Winehouse was getiteld This Heart Can’t Break en het klonk fantastisch. Althans, dat is wat Ricky Wilson, frontman van Kaiser Chiefs beweert. Volgens Jon Burlingames The Music of James Bond zou dit niet kunnen, aangezien David Arnold in het boek aangeeft dat er geen melodie was, enkel een aantal akkoorden voor de titelsong die Amy Winehouse voor Quantum of Solace zou maken. Amy Winehouse overleed in 2011 op 27-jarige leeftijd. >>>

September

••• Op de valreep: You Only Live Twice (1967) is toegevoegd aan de speellijst van Koolhovens Keuze. De film wordt vertoond in Hanze Art Station in Zwolle. Het aantal filmcolleges over James Bond dat filmmaker Martin Koolhoven in de Nederlandse bioscopen brengt, komt daarmee uiteindelijk op twaalf. Moet ik alleen wel die trailers weer aanpassen... >>>

••• James Bond is voor oude mannen. James Bond is verworden tot een geschiedenis. Een rijke geschiedenis weliswaar, maar James Bond is passé. Dat is niets om van te schrikken, want dat is hij al heel lang. Ook Mission: Impossible en zeker Indiana Jones behoren tot die categorie oude mannenfilms. Oude mannen willen ook wel eens naar de bioscoop. >>>

Oktober

••• Het is de honderdste geboortedag van Cyril Shaps. De Britse acteur speelde de rol van Dr. Bechmann in The Spy Who Loved Me (1977). In zijn vroege carrière werkte Shaps voor de Britse tak van Radio Nederland. Via een link is daarvan een uitzending te horen. >>>

••• Er is nog een lange weg te gaan voordat James Bond klaar is voor een nieuw hoofdstuk. Dat geeft producent Barbara Broccoli aan in the Guardian. De makers van de Bond-films hebben nog niet bedacht welke kant ze me het filmpersonage op willen gaan. Zolang dat niet gebeurt, is een nieuwe film, en dus een nieuwe James Bond-acteur, verre toekomstmuziek. >>>

••• Nou, dat was me het bommetje wel: Bond-baas Barbara Broccoli die niets nieuws vertelt en Bond-liefhebbers buitelen over elkaar heen. Ze geeft niets om onze held! Als er iemand van James Bond houdt, is zij het wel! Bond is dood! En zo bleef het nog lang onrustig op de socials... >>>

November

••• De première van 007: Road to a Million brengt de Bond-producers weer even op de rode loper. En dat geeft het journaille de gelegenheid om dezelfde vragen te stellen. Dit keer komt het antwoord van associate producer Gregg Wilson (rechtstreeks uit Google Translate om geen enkele komma te missen): „Er zijn in dit stadium geen plannen om de volgende Bond te maken. Er komt ooit nog een Bond, maar die zijn we niet actief aan het ontwikkelen.” >>>

••• Wat is het eigenlijk waar ik naar heb zitten kijken? Dat vroeg ik mij af na het zien van 007: Road to a Million. Zonde van de tijd, schoot dikwijls door mijn hoofd. Maar is dat niet met alles waar je apathisch naar koekeloert? Verschrikkelijk slecht was het ook niet; ik heb me op bepaalde momenten best vermaakt. Maar om nu te zeggen dat het écht vermakelijk was... Ook dat niet. >>>

••• No Time to Die verschijnt in december bij RTL 7. Voorafgaand aan de tv-première van de nieuwste en voorlopig laatste Bond-film zendt de zender alle voorgaande James Bond-films uit. De vijf films met Daniel Craig verschijnen in december zelfs twee keer bij RTL 7. >>>

••• Het is het twintig jaar geleden dat filmcomponist Michael Kamen overleed. Kamen verzorgde in 1989 de muziekscore voor Licence to Kill (1989). James Bond was voor Kamen een eenmalig uitstapje. De componist gooide in die periode hoge ogen met zijn muziek voor blockbuster actievehikels Lethal Weapon (1987) en Die Hard (1988). James Bond paste naadloos in de rijtje. Het atypische Bond-geluid paste desondanks als gegoten bij de hardere en serieuzere toon van de film. >>>

••• Acteur Guy Doleman zou honderd jaar zijn geworden. Doleman speelde een wat saaie schurkenrol in Thunderball (1965). Datzelfde jaar was de acteur veel prominenter aanwezig als de stoïcijnse baas van Harry Palmer in The Ipcress File en diens twee vervolgfilms. Guy Doleman overlijdt begin 1996 op 72-jarige leeftijd aan de gevolgen van longkanker. >>>

••• Iedereen die de Bond-films een beetje kent, herkent stuntman Chris Webb in zijn rol in Octopussy. De oud-stuntman overlijdt op 86-jarige leeftijd. Webb voerde gedurende dertig jaar stunts uit voor tien James Bond-films. In enkele Bond-films speelde hij een kleine rol. >>>

••• Regisseur Edgar Wright meent dat het uitblijven van een nieuwe James Bond een strategische zet is van Barbara Broccoli. Hoe langer wij zonder nieuwe Bond-film zitten, hoe meer wij daar naar smachten, is zijn idee. >>>

December

••• Een rare dag begin deze maand toen George Lazenby in een live-verbinding op Instagram verscheen, zijn beeld daarna bevroor en kort daarop werd verbroken. De oud-James Bond (84 inmiddels) lag duidelijk in een ziekenhuisbed. Het had er alle schijn naar dat de live-verbinding per ongeluk tot stand was gekomen. Wat was hier aan de hand? >>>

••• Een illustere verzameling boevenkoppen is momenteel te zien in Londen. Fotograaf Andy Gotts kwam erachter dat hij in zijn dertigjarige carrière zoveel Bond-schurken had gefotografeerd dat hij deze maar eens bij elkaar moest hangen. De nog levende Bond-boeven die hij niet eerder voor zijn lens had gekregen, heeft Gotts eveneens met een bezoekje vereerd. En zo is hij ook naar Amsterdam getrokken om zijn galerij aan snoodaards compleet te maken. Een ‘bijzonder aardige man’ die Gotts, aldus onze Jeroen. >>>

••• Het was inmiddels een bekend recept in de Bond-serie: twee prominente rollen, die van Blofeld en Felix, werden iedere nieuwe film opnieuw gecast. En zo mocht Norman Burton in Diamonds Are Forever (1971) aantreden als nieuwe Felix Leiter. De acteur die twintig jaar geleden overleed, zou honderd zijn geworden. >>>

••• Denny Laine, de medeoprichter van The Moody Blues en Wings, overlijdt op 79-jarige leeftijd. De Britse zanger en gitarist kampte met een longziekte. In 1973 verzorgden Paul McCartney en zijn Wings het titelnummer voor de James Bond-film Live and Let Die. In een mooi filmpje is Laine te zien tijdens de repetities van het klassieke Bond-nummer. >>>

••• Tegen het eind van dit jaar toch nog goed nieuws over George Lazenby: de oud-Bond herstelt thuis nadat hij eind november een val had gemaakt. Het gaat inmiddels de goede kant op, met een vrolijke foto als bewijs. >>>

••• Als klap op de verboden vuurpijl brengt La-La Land Records in januari twee dubbel-cds uit: Live and Let Die (1973) en Octopussy (1983). Met name Octopussy is een welkome aanvulling, aangezien daar nooit extra materiaal aan de karige release van veertig jaar geleden is toegevoegd. Topwerk van het platenlabel. Nu maar hopen dat het niet nog zes jaar duurt voordat Moonraker (1979) rijp is voor een jubileumuitgave. >>>

Tot zover 007 in 2023. Filmtechnisch een jaar waar we het moesten doen met de oudjes. En zijn die oude Bond-films niet de films waar we het meest van houden? Toch kijken we reikhalzend uit naar die bekendmaking: wie gaat de nieuwe James Bond worden en wanneer komt die nieuwe film uit? Daarover volgend jaar meer. Ik durf het bijna te beloven... O ja, er komt in ieder geval een veelbelovende podcast over de bijna-Nederlandse-Bond Hans de Vries aan. Later meer!